Yüksek Ölüm Sendromu – SMS (Spiking Mortality Syndrome)

14 Temmuz 2021

Emrah Boran – Veteriner Hekim

Burada amaç, yem partikül büyüklüğüne hayvanların yem tüketimine doğrudan ve dolaylı etkilerini gözlemlemekti. Bu nedenle 10. gün yem partikül büyüklüğü crumble formdan pelet forma değiştirilmiş 11. günde tüm gün boyunca sürünün yem tüketimi takip edilmiştir.

Broyler sürüleri randomize olarak dört grup halinde gruplara ayrıldı.

• Kontrol grubu; herhangi bir değişim yapılmadı
• 1. Grup; 10.gün pelet yeme geçildi
• 2. Grup; yemlik değişti
• 3. Grup; Hem yem tipi hem de yemlik değişti

10. ve 11.günlerde Yüksek Ölüm Sendromu yaşayan civcivler yüz üstü yatma ve dispne semptomları ile belirlendi.

10. gün yapılan gözlemlerde, birinci, ikinci ve üçüncü grupta yer alan civcivler belirgin bir şekilde daha az yem yediler. Yem alımın azalması sonucu enerji kaybı nedeniyle yatma eğilimi gösterdiler.

SMS yaşayan civcivlerin kan plazma glukoz, insülin, T3, T4 ve karaciğer glikojen miktarları düşüktü.
Yem alımını kısıtlayan durumlar, 10. ve 11. günlerde SMS vakalarını tetiklemektedir.

10. ve 18. günlerde SMS, broyler civcivlerde ölüm oranlarını % 0,5-2 düzeyinde aniden arttırır¹ ̄ ² ̄ ³ ̄ ⁴. Sendrom, düşük morbidite ve yüksek mortalite ile karakterizedir. Civcivler temel olarak hipoglisemik sendroma maruz kalırlar¹ ̄ ⁵. SMS, yemde mikotoksin varlığı, pankreas, barsak ve karaciğer de arenavirus enfeksiyonu etkileri gibi çoklu nedenleri olan bir durumdur⁶. Tam karartmanın yapılmaması düşük melatonine neden olur ve sendromun oluşumuna katkı sağlayan strese yol açar³. Çoğu uzman şiddetli hipoglisemiye neden olan açlık ve stresle beraber arenavirus enfeksiyonunun büyük olasılıkla SMS vakalarının nedeni olduğunu öne sürer¹.
SMS, deneysel olarak oluşturulan viral enfeksiyonlar sonrasında kısa bir süre yemsiz kalma ile başlayabilir.

Emrah Boran; “SMS bulguları yemlik değişimi ve partikül değişimi dönemlerine denk gelir ve tüm bu faktörler yem tüketiminde azalmaya neden olabilir.”

Semptomlar
SMS vakalarında genel semptomlar, 8. Ve 16. günler arasında beklenmedik şekilde ölümde ani yükselme ile karakterizedir.

Ölüm 3-5 gün sürer, sonrasında normal düzeylere iner.
Etkilenen hayvanlar, yatar pozisyonda, deprese durumdadır ve torticollis görülebilir.

Semptomlardan 2 – 6 saat sonra ölüm meydana gelir. Ana klinik semptomları gösteren akut fazdaki hayvanlar karakteristik bir şekilde bodur ve bitkin kalır.

The 1990 Delmarva Task Force, SMS semptomlarını A ve B olarak tiplendirmiştir.

Tip A;

8. ve 16. günler arasında günlük ölüm oranı % 0,5 ten fazladır. Karakteristik lezyon ve semptomların  bir kısmı ya da tümü 3 günü geçmeyen bir sürede gerçekleşir.

Bulgular;

Vücudun içine doğru büzülme pozisyonu,
Titreme,
Körlük,
Yüksek ses çıkarma,
Altlık yeme,
Ataksi,
Koma,
Yüz üstü ölüm

Lezyonlar;

Öncelikle horozlar etkilenir. Sağ kalan horozların uniformitesi bozulur.

Karaciğerde kanama ve nekroz

Timusta ve Bursa’da gerileme,
Böbrekte ürat birikimi,
Barsak ve sekumda turuncu renkli sıvı içerik

Tıp B;

8. ve 16. günler arasında günlük ölüm oranı % 0.5 den azdır. Ölüm 3 günden fazla sürer ancak semptom ve lezyon görülmez.

İyileşen civcivlerde enterit, rickets, gelişme geriliği ve airsacculit görülebilir¹.

Kaynaklar:

1. Davis et al., 1995
2. Davis and Vasilatos-Younken, 1995
3. Karki et al., 2008
4. Dinev and Kanakov, 2011
5. Kumari et al., 2016
6. Goodwin et al., 1993

Keyifli okumalar dileriz

Kanatlıların ILT ve ILT ile eşlik edebilecek diğer enfeksiyon hastalıklarını gözden geçirmek isterseniz,

• ILT enfeksiyonlarının ekonomik önemi ve korunma yolları
• İnfeksiyöz Bronşitis
• Broylerde İnfeksiyöz Bronşitiz Koruması Damızlık Aşılaması ile başlar

ILT Hastalığının seyrini olumsuz etkileyen NewCastle Hastalığı ve Avian Influenza hakkında önemli konuları gözden geçirmek isterseniz,

• Kanatlılarda Avian Influenza
• NewCastle Hastalığı ve Aşılama Stratejleri

Antibiyotiksiz Üretim hakkında daha fazla yazıyı gözden geçirmek isterseniz,

• Gizli genler yeni antibiyotiklerin geliştirilmesinde anahtar olabilir
• Antibiyotik Dirençli Bakteriler ve Trap-Zap Sistemi
• Antibiyotiksiz Üretim için Bir Adım; İmmun Kontrol Yaklaşımı – Humoral Bağışıklık ve Reovirus

Kanatlı Hastalıkları’ndan korunmanın temeli olan Biyogüvenlik hakkında önemli konuları gözden geçirmek isterseniz,

• Kanatlı Hastalıklarından Korunmanın Anahtarı – Biyogüvenlik ve Kuralları
• Kümes Dezenfeksiyonu