Etlik piliçlerde kuluçka koşullarının topallığa etkisi

Topallık, etlik piliçlerin refahını ve kârlılığı etkileyen önemli bir üretim hastalığıdır. Kemik oluşumu embriyo döneminin 4 ila 7. günleri arasında kıkırdak oluşumu ile başlar. Bundan dolayı, optimum kemik gelişimi için kuluçka süreci esastır.
Topallık, ek işçilik giderleri, tekrarlanan tedaviler, ötenazi ve erken itlaf nedeniyle önemli ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Topallık ayrıca üretim ve üreme kayıplarına neden olan önemli bir sağlık ve refah sorunudur.

15 Ağustos 2022

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim

Topallık, etlik piliçlerin refahını ve kârlılığı etkileyen önemli bir üretim hastalığıdır. Kemik oluşumu embriyo döneminin 4 ila 7. günleri arasında kıkırdak oluşumu ile başlar. Bundan dolayı, optimum kemik gelişimi için kuluçka süreci esastır.

Topallık, ek işçilik giderleri, tekrarlanan tedaviler, ötenazi ve erken itlaf nedeniyle önemli ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Topallık ayrıca üretim ve üreme kayıplarına neden olan önemli bir sağlık ve refah sorunudur. Topallık, bir broyler sürüsünün yetiştirme periyodu boyunca % 0,5 ila % 5 arasında kayıplara neden olurken karkas kalitesinin düşmesine de yol açar. Topallığın ABD kanatlı endüstrisine yılda yaklaşık 150 milyon ABD Dolarına mâl olduğu tahmin edilmektedir.

Önemli bir refah sorunu

Topallık aşağıdaki sorunlar nedeniyle dünya çapında kanatlı endüstrisi için önemli bir refah sorunudur.

Ağrı,
Rahatsızlık,
Hareket kabiliyetinde azalma,
Çevresel faktörlerle baş etme yeteneğinde azalma,
Yeme ve içme yeteneğinde azalma ve buna bağlı olarak dehidrasyon veya açlık riski,
Diğer kuşlar tarafından aşırı rahatsız edilme nedeniyle uyku/dinlenme düzenlerinin bozulması,
Selülit ve ölümle sonuçlanabilecek çiziklerden kaynaklanan cilt hasarına daha fazla yatkınlığın oluşması.

Kemik gelişimi ve büyüme

Genel olarak broyler çiftliğindeki etlik piliçlerin %16 kadarının topallık yaşadığı tahmin edilmektedir.

Etlik piliçlerde,

Genetik,
Beslenme,
Enfeksiyon,
Yönetim,
Çevre

gibi çeşitli faktörler bacak zayıflığını ve topallığı etkilemektedir.

Kemik gelişimi ve büyüme plakası farklılaşması embriyo gelişimi sırasında başlar ve yumurtadan çıkmadan önceki günlerde ve kuluçkadan birkaç gün sonra kemik büyüme hızı zirveye ulaşır.

Samaneh Azarpajouh, “Topallık’ terimi, ayak ve bacak problemleri, konformasyonel eksiklikler, topallık, sakatlık, uzuvlarda yaralanmalar ve apseler dahil olmak üzere çok çeşitli durumlar için kullanılmaktadır.”

Sonuç olarak, kemik gelişim bozukluklarının kökenleri kuluçkada başlayabilir. Yakın zamanda yapılan araştırmalar, kuluçka koşullarındaki farklılıkların, piliçlerde bacak zayıflığına ve topallığa olası bir katkıda bulunduğunu göstermiştir. Bu nedenle, piliçlerde topallık insidansını azaltmak için kuluçka koşullarının optimize edilmesi esastır.

Etlik piliçlerde topallık

Topallık, etlik piliçlerin refahını ve üretim kârlılığını etkileyen önemli bir üretim problemidir.

Topallık, lezyonlar, hastalık, bacak zayıflığı ve genetik, beslenme, barınma sistemleri ve yönetim uygulamaları gibi diğer faktörlerin neden olduğu normal yürüyüşten sapma olarak tanımlanır.

Bununla birlikte, topallık terimi, ayak ve bacak problemleri, konformasyonel eksiklikler, topallık, sakatlık, uzuvlarda yaralanmalar ve apseler dahil olmak üzere çok çeşitli durumlar için de kullanılmaktadır.

Etlik piliçlerde klinik topallık insidansı %1-2’dir; bununla birlikte, çok daha fazla piliç, subklinik olarak etkilenir, yürüyüş düzenlerinde değişiklikler ve yürüme kabiliyetinde azalma gösterir, bu da yem dönüşümü, büyüme ve hatta işleme tesisindeki kusurlar için zararlı etkilere neden olur.

Kuluçka ortamının önemi

Bu dönemde yumurta sıcaklığının 1 derece bile artırılarak 37.5ºC ‘den 38,5ºC ‘ye yükseltilmesi, etlik piliçlerde kaval kemiği ve tarsus kemiklerinin uzunluğunu artırabilir ve kaval kemiğinin büyüme plakası gelişimini azaltabilir.

Kuluçka ortam şartları çok önemlidir. 21 günlük kuluçka ve 36 günlük yetiştirme dönemi göz önüne alındığında, civcivin ömrünün yarısından fazlasını (% 58) ve organlarını etkilemektedir.

Ticari üretim koşulları altında, kuluçka makinesi sıcaklığı, nem ve havalandırma koşulları uygun değilse, embriyolar stresle karşı karşıya kalır ve bunu takiben etlik piliçlerde bacak kuvveti olumsuz etkilenir. Örneğin, piliçlerde serpme bacak, kuluçka sırasında yüksek nem ile ilişkilidir.

Kuluçka boyunca embriyo gelişimi için optimum sıcaklık 37.8°C olmalıdır. Daha düşük veya daha yüksek bir sıcaklık, yavruların kalitesini ve embriyonik kemik gelişimini etkileyebilir. İnkübasyon sıcaklığının embriyonik kemik gelişimi ve sonraki yaşamda bacak sağlığı üzerindeki etkileri, inkübasyon sırasındaki kemik mineralizasyon hızı ile ilişkili olabilir.

Kemik oluşumu, embriyonik günlerin 4 ila 7. günleri arasında kıkırdak oluşumu ile başlar. Bu oluşumu inkübasyonun ikinci haftasından itibaren mineralizasyonda hızlı bir artış izler. Büyüme plakası farklılaşması yumurtadan çıkmadan birkaç gün öncesine kadar zirveye ulaşır.

Sıcaklık ve sürenin etkisi

Embriyonik günlerin 10 ila 18. günlerinde hem düşük (36.9°C) hem de yüksek (39.6°C) inkübasyon sıcaklıkları, kesim yaşında daha düşük tibia ağırlıkları ile sonuçlanır.

Kuluçka boyunca 38.6°C ‘lik yüksek bir yumurta kabuğu sıcaklığı, 36.9°C ve 37.8°C ‘lik bir yumurta kabuğu sıcaklığına kıyasla kuluçkada daha düşük tibia, femur ve metatars uzunlukları ile sonuçlanır. 41.0°C ‘lik bir inkübasyon sıcaklığı, genel olarak kemik gelişimini ve embriyonik günlerin 8 ila 14. günleri arasında kemikleşme sürecini uyarabilir.

Kuluçkanın ikinci haftasında daha yüksek bir kuluçka sıcaklığının potansiyel yararlı etkilerinin aksine, kuluçkanın son haftasında daha yüksek bir sıcaklık, sonraki yaşamda broiler kemik sağlığı üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. İnkübasyonun ilk 8 günü boyunca döngüsel aşırı ısınma, büyüme plakası ve kondrosit farklılaşmasını etkileyerek sonraki tibial diskondroplazi insidansını arttırır.

Samaneh Azarpajouh,”Kuluçka koşullarını optimize ederek büyüme oranlarını iyileştirirken yüksek verimli büyük piliçlerde hareket kabiliyetini iyileştirmek mümkündür.”

Kuluçka öncesi yumurtaların ön ısıtma koşulları, erken düşük ve/veya geç yüksek sıcaklık profilleri ve embriyo gelişiminin son günlerinde % 21 ‘in altındaki oksijen konsantrasyonu, sonraki büyüme sırasında daha ince tendon lifleri ve farklı kolajen bant desenleri üretir.

Ayrıca, bu tiroid hormon dengesizliğine, yumurtadan çıkma sırasında bacak kemiklerinin nispi asimetrisine ve 40 günlük yaşta bükülmüş bacak insidansına yol açar.

Etlik piliçlerde kemik oluşum süreci için kuluçka süresi esastır.

Kuluçka sırasında artan sıcaklık, kuluçka süresinde ve yavru vücut ağırlığında bir değişikliğe neden olur. İnkübasyonu 505 saatten 520 saate uzatmak tibial kemik uzunluğunu kısaltır. Kuluçkadan çıkma ile ayar arasındaki süre, etlik piliçlerin bacak sağlığını ve gücünü etkileyebilecek başka bir stres faktörüdür. Çok aşamalı bir sistemde yumurta inkübasyonu, çarpık parmakların yaygınlığını azaltır ve piliçlerin lokomotor aktivitesini arttırır.

Optimum şartlar

Kuluçka koşullarını optimize ederek büyüme oranlarını iyileştirirken, yüksek verimli büyük etlik piliçlerde hareket kabiliyetini iyileştirmek mümkündür.

Kuluçka koşulları, etlik piliçlerde kemik gelişimini ve kemik uzunluğu ve gücü, çarpık ayak parmakları ve yürüme skorları gibi bazı bacak sağlığı parametrelerini etkileyebilir.

İnkübasyon boyunca embriyo gelişimi için optimum sıcaklık 37.8°C ‘dir. Kuluçka esnasında iyi kemik gelişimini sağlamak için inkübasyon sırasında daha düşük veya daha yüksek sıcaklıklardan kaçınılmalıdır.

İnkübasyonun ikinci haftasında normalden daha yüksek bir sıcaklık ile inkübasyonun son haftasında normalden daha düşük bir sıcaklık kombinasyonu, etlik piliçlerde en uygun kemik gelişimi ve daha sonraki dönemlerde bacak sağlığı problemlerine neden olabilir.

Kaynak: Poultry World

Keyifli okumalar dileriz

Topallık (lameness) ve yürüyüş bozukluklarına neden olan Kinky Back (Spondylolisthesis) sendromu ile ilgili makaleleri gözden geçirmek isterseniz,