Broyler Üretiminde Sıcak ve Nemli Havalara Hazır Olmak

Yaz aylarında ve mevsim geçişlerinde yüksek sıcaklık ve artan nem, ülkemizin değişik mevsim şartlarının yaşandığı üretim bölgelerinde kanatlı sürüleri için tehlikeli bir kombinasyon oluşturmaktadır.

Aynı mevsim içinde bu değişken iklim ve hava şartlarında broyler sürülerinin sıcak ve nemli günlerde verim kaybı ve ölüm yaşamaması için bir dizi önlem alınmasını gerektirmektedir.
Bu önlemlerin bazıları masraf gerektirmektedir; örneğin yedek fan kayışları tedariki. Diğer önlemler ise yalnızca önemli zaman yatırımı gerektirmektedir. Broyler civcivleri henüz küçükken harekete geçmek, civcivlerin en iyi performansı göstermesine yardımcı olacaktır.

15 Eylül 2021

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim

Yaz aylarında ve mevsim geçişlerinde yüksek sıcaklık ve artan nem, ülkemizin değişik mevsim şartlarının yaşandığı üretim bölgelerinde kanatlı sürüleri için tehlikeli bir kombinasyon oluşturmaktadır.

Bu önlemlerin bazıları masraf gerektirmektedir; örneğin yedek fan kayışları tedariki. Diğer önlemler ise yalnızca önemli zaman yatırımı gerektirmektedir. Broyler civcivleri henüz küçükken harekete geçmek, civcivlerin en iyi performansı göstermesine yardımcı olacaktır.

Hava hızı önemlidir

En büyük öncelik, ihtiyaç duyulduğuna ısı stresini en aza indirmeye yönelik olmalıdır. Günümüzde civcivler aşırı ısındıklarında iyi performans göstermemektedirler. Civcivlerin canlı kalmasını sağlamak için yeterli miktarda tek tip hava hızı çok önemlidir. Sadece birkaç yıl önce iyi değer olarak kabûl edilen kümes tabanındaki 122 m/dk’lık hava hızı artık yeterli olmamaktadır. Modern, tünel havalandırmalı etlik piliç kümeslerinde hava hızı 214 m/dk’ya ulaşabilmektedir ve bu hızın tamamına ihtiyaç duyulmaktadır.

Fanlar, yüksek yaz sıcaklıklarına karşı ilk savunma hattımızdır. Tünel havalandırmalı bir kümeste hava akımı, soğutmanın %75 ‘ini veya daha fazlasını sağlar. Ancak, fan kayışları sağlam ve gergin olmalıdır. Gevşeyen kayışlar, fan kanatlarını dakikada maksimum devirde döndüremez ve kasnak üzerindeki aşınmayı artırır. Kayışlar, kasnağın biraz üzerinde veya üst kısmı ile aynı hizada olmalıdır.

Fan kayışları yılda bir kez veya yapılan rutin kontrollerde kasnağın aşağısında hareket ettiğinin görüldüğü durumlarda mutlaka değiştirilmelidir. Kasnaklar da aşınabilir ve “V” şekli yerine “U” şekli geliştirebilir. Bu durumlarda kayış mutlaka yenilenmelidir.

Fan kanatları ve kepenkleri temiz tutulmalıdır. Kirli panjurlar hava akışını %30 ‘a kadar azaltabilir. Rulmanlar da unutulmamalıdır. Bazı rulmanlar sızdırmaz tiptedir, ancak bazılarında gresörlük kanalı vardır ve ilkbahar ve sonbaharda yılda iki kez mutlaka yağlanmalıdır. Kuru rulmanlar, fan kanatlarını döndürmek için daha fazla güce ihtiyaç duyacaktır ve bu da verimliliği azaltacaktır.

Ped soğutma sistemi

Yeterli hava hızı kritik öneme sahiptir, ancak aşırı sıcak havalarda, fanlar gibi bakım gerektiren Ped Soğutma Sistemine de ihtiaç duyulmaktadır.

Prof. Dr. Tom Tabler; “Pedlerin soğutma hücreleri tıkanırsa statik basınç artar. Artan statik basınç fanları daha fazla çalışmaya zorlar.”

Bu da hava akışını azaltır ve soğutmayı azaltır. Ped hücreleri tozdan, örümcek ağlarından ve özellikle mineral birikintilerinden arındırılmış olmalıdır.

Ped alanı, kümesteki fan sayısı ve boyutuna (cfm çıkışı) uygun olmalıdır. Pedlerin düzgün temizlenip temizlenmediğini kontrol etmek için, tüm tünel fanları açıkken ped sisteminin ortasındaki hava hızı ölçülmelidir. 15 cm’lik bir ped sistemi için, pedlerin önündeki hava hızı 107 ile 122 m/dak arasında olmalıdır. Hava hızı bundan daha yüksekse, muhtemelen pedlerde tıkanıklık vardır veya ped boşluğu tünel fan kapasitesiyle uyumlu olmayabilir.

Pedlerin önündeki düşük hava hızı ve yüksek nem genellikle altlığın ıslak olmasına neden olur. Ped soğutma hücre alanına kuşların girişini önlemek için kuş çitleri kullanılmalıdır.

Pedlerin üst kısmında bulunan dağıtım borularındaki deliklerde kalıntı olmadığından emin olunmalıdır. Kış boyunca birikmiş olabilecek kiri veya kalıntıları temizlemek için, sistemi ilkbaharda şarj etmeden önce, dağıtım hatları yıkanmalıdır. Pedler kullanımdayken bu deliklerin yakından izlenmesi gerekir, böylece deliklerdeki tıkanmalar tespit edilerek ortadan kaldırılabilir. Deliklerin üzerindeki kuru çizgiler pedlerin tıkandığının göstergesidir.

Dağıtım borusu çalıştırıldığında pedin tamamı ıslanmalıdır.

Ped sisteminin doğrudan güneş ışığına maruz kalması durumunda, yosun oluşumu meydana gelebilir. Bu yosun oluşumu hava akışını kısıtlayabilir. Yosun oluşumunu önleyici ürünler kullanılabilir. Önerilen yosun önleyici ürünleri öğrenmek için ped sistemini kuran yetkili servise danışılabilir.

Gece soğutma

Mevsimsel çevre sıcaklığı azaldıkça, bazı fanların geceleri daha fazla durmasını sağlayarak elektrik tasarrufu sağlanabilir, ancak gece nem seviyesi gündüze göre çok daha yüksek olduğu için önemli performans kayıplarına neden olabileceği göz önüne alınmalıdır.

Civcivler, hava sıcaklığından bağımsız olarak, sıcak havalarda kendilerini serinletmek için solunum sistemlerindeki suyu buharlaştırırlar. Nem seviyeleri yüksek olduğunda, bu buharlaşma neredeyse imkânsız hâle gelir. Civciv çok efor sarfederek biraz rahatlar, ancak bu efor ısı stresini artırır.

Civcivler en az 35 günlük yaşa geldiğinde gece boyunca ek fanlar çalıştırarak yüksek hava akışını sürdürmek, ısı kaybını artırabilir. Yetiştiriciler, geceleri sıcaklık düştüğünde tünel fanlarını kapanmalarını önlemek için gece kilitler. Ancak, gece sıcaklık dereceleri çok iyi takip edilmelidir. Gece sıcaklık dereceleri düştüğünde fazla sayıda fan kilitli olduğunda kümes kontrol işlemcisi klape havalandırmasına geçeceğinden kümes içi statik basınç aşırı yükselecektir.

İlave fanların gece çalışmasını sağlamak için kümes kontrol işlemcisi 5°C düzeyine kadar düşürebilir veya fanın kapanmasını geciktirmek için tünel fanı KAPALI sıcaklığını 2°C yerine AÇIK sıcaklığın birkaç derece altına ayarlanabilir.

Yağmurlama 8sprinkler) soğutma

Arkansas Üniversitesi ve Mississippi Eyalet Üniversitesi’nde yapılan çalışma sonuçları, yağmurlama soğutma sistemi kullanılarak soğutma suyunun kullanımın azaltılmasının sürü performansına olumlu katkılarının olduğunu göstermektedir. ^1-3

Yağmurlama soğutma sistemlerinin ped soğutma sistemi ile kombine kullanımı soğutma performansını iyileştirmekte ve soğutma suyunu kullanımını azaltmaktadır. Yağmurlama soğutma sistemi kümesin nemini daha düşük seviyede tutmayı sağlayacaktır. Civcivler, hava akımı ile birlikte su damlacıklarının etkisiyle ayağa kalkar ve sıkışan ısıyı serbest bırakır, bu da yeme ve içme aktivitesinin korunmasına yardımcı olur. Bununla birlikte, kuşların yağmurlama arasında kuruması için zaman kazanmalarını sağlamak için yağmurlama aralıklarının iyi takip edilmesi kritik derecede önemlidir.

Yağmurlama soğutma sistemi, suy ile soğutma sisteminin ana yöntemi haline gelebilir. 32° C ‘ye yaklaşan kümes sıcaklıkları, daha düşük kümes nem seviyeleri, daha düşük ölüm oranı, daha iyi performans ve gelişmiş soğutma suyu tasarrufu sağlar. Aslında, yağmurlama ile soğutma teknolojisinin soğutma suyu kullanımında %50’ye kadar tasarruf sağlayabileceği ve kümes içi bağıl nemi %20 oranında azaltabileceği tahmin edilmektedir. ⁴

Yaz mevsimi için hazırlık

Yaz mevsimine hazırlık için öneriler,

Tüm fan sistemlerindeki kayış gerdiriciler kontrol edilmeli, gerekirse onarılmalı veya değiştirilmelidir.
Sıcak hava sızdıran noktalar kapatılmalıdır. Sıcak havalarda kümese giren tüm hava Ped soğutma sistemlerinden gelmelidir.
Hava akışını engelleyebilecek tünel perdeleri ve kapılarının tamamen açık olduğundan emin olunmalıdır.
Yedek jeneratörün bakımı unutulmamalı ve çalışır durumda olduğundan emin olunmalıdır.Haftalık olarak saat ölçeri kontrol edilmeli ve gerekirse çalştırılmalıdır. Akü ve yakıt beslemesi düzenli olarak kontrol edilmeli, yedek yakıt filtreleri bulundurulmalıdır. Yakıt deposu mutlaka yarı seviyede dolu bulundurulmalıdır.
Kümes tünel havalandırma modundayken en kötü performansı evaporatif pedlere en yakın kurşun fanların gösterdiği unutulmamalıdır. Mümkünse, sistem, girişten en uzaktaki tünel fanları önce, yan duvar fanları daha sonra çalışacak şekilde ayarlanmalıdır. Tüm fanlar yan duvarlardaysa, önce ped soğutma sistemi girişlerinden en uzaktaki fanlar çalışacak ve ardından tekrar girişlere doğru çalışacak şekilde ayarlanmalıdır.
Günlük olarak kullanılan pedlere zarar vermesini önlemek için, mineral, kireç ve pH birikimi önlenmelidir. Bu ndenle haznedeki su haftada bir kez değiştirilmelidir.
Pedlerde su girişini sağlıklı sürüdürebilmek için soğutma hücresi sistemindeki filtreler ve süzgeçler temizlenmelidir.
Pedlerde hava akımı girişini sağlıklı sürüdürebilmek için ped önlerindeki ot ve benzeri bitkiler biçilmelidir.
Ped soğutma sistemini devreye sokmadan önce kaç tane tünel fanının çalışması gerektiği planlanmalıdır. Ped soğutma sistemi devreye girmeden önce tüm tünel fanlarının açık olması gereklidir.
Stoğunuzda yedek fan kayışları, fan motorları, karter-pompa motorları, su filtreleri, PVC boru bağlantı parçaları, devre kesiciler gibi yedek parçalar mutlaka hazır bulunmalıdır.
Devre kesici panel, özellikle fanlar ve karter pompası için ana kesici ve kesiciler olmak üzere aşırı ısınma panelleri sürekli takip edilmelidir. Kızılötesi sıcaklık ölçer ve aşırı ısınma devre kesicileri için kontrol yöntemi olarak kullanılabilir. Aşırı ısınma nedeniyle devre kesiciler devreye giriyorsa, sistem mutlaka uzman bir elektrik teknisyenine kontrol ettirilmelidir..
Hem sulukları hem de ped soğutma sistemini beslemek için yeterli su basıncı ve hacmi olduğundan emin olunmalıdır. Yedek su kaynağını bulunmalı ve aksi durumda devreye sokulabileceğinden emin olunmalıdır.
Tüm bu maddelere ek olarak, özellikle yarka yetiştiricileri kümes statik basıncını izlemeli ve ışık kapanlarının hava akışını kısıtlamadığından emin olmalıdırlar.
Kümes ısısı klasik bilinenin aksine 27°C ila 28°C yerine 28.8°C ila 29.4°C olana kadar ped soğutma sistemi devreye sokulmamalıdır. Bu, kümesin biraz daha sıcak olduğu, ancak nemin daha düşük olacağı ve sürü performansı korunurken soğutma suyundan tasarruf ediilebileceği anlamına gelir.
Biyogüvenlik mutlaka eksiksiz sağlanmalıdır. Ayak banyoları yaz boyunca tazelenmeli ve etkili dezenfektanlarla dolu olmalıdır. Kemirgenler hastalık taşıyıcıdır ve tesislerde yapısal hasara da neden olur. Bu nedenle yem istasyonları düzenli olarak izlenmeli ve gerektiğinde taze yem dışarıda tutulmalıdır.

Kümesleri sıcak havaya hazırlamak için önceden alınacak önlemler, uzun ve sıcak yaz aylarını yönetmeyi daha kolay hale getirecektir. Civcivlerin hayatta kalma ve en iyi performanslarını sergileme olasılıkları çok daha yüksek olacaktır.

Kaynak: The Poultry Site

Keyifli okumalar dileriz

Kümes havalandırması ile daha fazla yazıyı gözden geçirmek isterseniz,

Antibiyotiksiz Üretim hakkında daha fazla yazıyı gözden geçirmek isterseniz,