Dolar 32,3373
Euro 35,1762
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Ankara 13 °C
Az Bulutlu

İnfeksiyöz Bronşitis

İnfeksiyöz Bronşitis Virüsü (IBV) Avian Coronavirus etkeni tarafından oluşturulan, kanatlılarda başta solunum yolu olmak üzere ürogenital yolları da etkileyen hastalıktır. Solunum sistemi hasarı ile karakterize hastalık, Broiler yetiştiriciliğinde verim kaybına neden olmakta, Damızlık ve Ticari Yumurta üretiminde Yumurta Sayısı’nı düşürmekte ve yumurta kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir.

Print Friendly, PDF & Email
İnfeksiyöz Bronşitis
REKLAM ALANI

1 Kasım 2021

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim


İnfeksiyöz Bronşitis Virüsü (IBV) Avian Coronavirus etkeni tarafından oluşturulan, kanatlılarda başta solunum yolu olmak üzere  ürogenital yolları da etkileyen hastalıktır.


Solunum sistemi hasarı ile karakterize hastalık, Broiler yetiştiriciliğinde verim kaybına neden olmakta, Damızlık ve Ticari Yumurta üretiminde Yumurta Sayısı’nı düşürmekte ve yumurta kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir.

İnfectious Bronchitis, kanatlı Üretiminde yüksek bulaşma riskine sahip ve önemli verim kayıplarına neden olduğu için ülkeler tarafından yakından takip edilmektedir.

İnfeksiyöz Bronşitis’in etkileri virüsün virülensine, civcivin yaşına, ilk aşılama programına, genç civcivlerde maternal immuniteye ve eşlik eden Kolibasilloz (E. Coli), Mycoplasmozis (Mycoplasma spp.) ve NewCastle (ND) hastalıklarının varlığına göre değişmektedir.

İnfeksiyöz Bronşitis’in çok farklı Genotip ve Serotipleri bulunmaktadır. İlk ortaya çıktığı 1931 yılından (N. Dakota, USA) beri çok hızlı varyasyona uğramış, günümüz Yeni Nesil IB Varyantları Düşük Mortalite ve Yüksek Verim kayıpları ile karakterize olmuşlardır.

Uğraş Kaynara; “İnfeksiyöz Bronşitis’te Mortalite Sekonder Enfeksiyonların varlığına göre değişmektedir.”

Özellikle yukarıda belirtilen eşlik eden hastalıklardan olan Kolibasilloz (Avian Pathogenic E. Coli) varlığında Yüksek Mortalite görülürken, Kolibasilloz Kontrolü ile İnfeksiyöz Bronşitis hastalığında Mortalite oranlarının Düşüşü göstermesine yönelik çalışmalar bulunmaktadır¹.

İnfeksiyöz Bronşitis Etkenleri

İlk çıktığı 1931 yılından itibaren mutasyon ve re-kombinasyon ile hızla varyasyona uğramış, farklı genotiplerde günümüzde hastalık etkeni olarak görülmeye devam etmektedir,

  • 1931 Massachusetts
  • 1951 ilk varyant US: Connecticut
  • 1980’lar Dutch varyantları IB D274, IB D1466
  • 1980’lar Belçika Nefropatojenik varyantı IB B1648
  • 1990’lar IB 793 varyantları
  • 2000 IB Italy-02
  • 2000’ler IB QX
  • 2010 ve sonrası IB Egypt 1, IB Egypt 2 – 1494/06 ve yeni varyasyonları

Türkiye Kanatlı Sektörünü en çok etkileyen İnfeksiyöz Bronşitis Suşları

  • IB H120
  • IB Mass
  • IB D274
  • IB 793/B
  • IB Egypt Variant 2 (IB 1494/06)
  • IB QX (IB D388)

İnfeksiyöz Bronşitis Virus (IBV) varyasyonları Mutasyon ve Re-kombinasyonla oluşmaktadır.

Re-kombinasyon genellikle birden fazla İnfeksiyöz Bronşitis Virus (IBV) suşunun aynı alveolar epitel hücresi, tracheal siliar hücre ya da oviduct hücresini enfekte ettiği durumlarda oluşur. Sonuç olarak yeni IB Varyant suşları meydana gelmektedir.

A– Infectious bronchitis virus: evolution and vaccination, March 2016 World’s Poultry Science Journal 72(1):49-60, https://www.researchgate.net/publication/284722932²)

İnfeksiyöz Bronşitis Virus İzolasyonu ve Teşhis Yöntemleri

Virus İzolasyonu

İnfeksiyöz Bronşitis Enfeksiyonu varlığında Virus İzolasyonunu etkileyen faktörler bulunmaktadır,

  1. Enfeksiyonun başlangıcı ile örnek alımı arasındaki zaman dilimi,
  2. Enfeksiyon anında kanatlı hayvandaki İnfeksiyöz Bronşitis Immunite seviyesi,
  3. Örnek alınan kanatlı hayvan sayısı,
  4. Örnek alınan organın kalitesi,
  5.   Örnek alınan kanatlı hayvanın genetik geçmişi,
  6. Kümeslerin yapısı,
  7. Immunsupresyonun varlığı ve ölçülebilir seviyesi

İnfeksiyöz Bronşitis suşları enfeksiyondan 5 gün sonrasına kadar Trachea’da en yüksek titrede bulunmaktadır. Bu nedenle Virus, Akut Dönemde Trachea’dan izole edilebilir. Enfeksiyondan iki hafta sonra Trachea’da virus titresi düşer. Bu süreden sonra diğer bir ifade ile Kronik Dönem’de virus izolasyonu için Caecal Tonsillerden veya Cloacal Swblar kullanılabilir. Ayrıca hastalığın verim alınan kanatlı hayvanın türüne göre ve bu türlerde lokalize olabilecek İnfeksiyöz Bronşitis Virusunun izole edilebilmesi için Akciğer, Böbrek ve Oviduct örnekleri de değerlendirilebilir.

Aşılanmış kanatlı hayvanların bulunduğu sürülerde aşılanmış bireyler arasında virus yayılımı azalmıştır. Bu nedenle Aşılı sürülerde İnfeksiyöz Bronşitis Virus izolasyon süresi kısıtlanmış ve virus miktarı azalmıştır. Aşısız sürülerde bu durum tam tersi olarak bilimsel olarak gözlemlenmiştir.

Aşılı sürülerde örnekler mümkün olduğu kadar fazla sayıda hayvandan Trachea, Böbrek, Caecal Tonsiller ve Cloaca’dan alınarak yapılmalıdır.

Teşhis Yöntemleri

A. İdentifikasyon

Real Time PcR (RT-PCR, rRTPCR) yöntemi günümüzde sıklıkla kullanılan virus identifikasyon yöntemidir. İdentifiye edilen virusun Serotip ve Genotiplerinin belirlenmesi önem taşımaktadır.

B. Serotiplendirme

Serotiplendirmede ELISA, Hemaglütinasyon-İnhibisyon (HI) ve Virus Nötralizasyon (VN) testleri kullanılmaktadır.

HI testleri çoğunlukla Aşılama ya da Saha IB suşlarının spesifik serotipe karşı verdiği yanıtlar için genç tavuklarda kullanılmaktadır. HI ve VN, çoklu IB enfeksiyonu ve Aşılaması varlığında  Ib infeksyonu serotiplendirmesinde yüksek doğrulukta sonuçlar vermemektedir³.

C. Genotiplendirme

İnfeksiyöz Bronşitis Virusu’nda en çok değişimin gözlendiği alanlar virusun S bölgesinde bulunur. S Bölgesi VN epitoplarının bulunduğu bölge olup korunmadan sorumludur. S bölgesinin genetik analizi koruma hakkında yüksek bilgi verecektir.

S Gen Bölgesi verileri ile sahadaki İnfeksiyöz Bronşitis Suş Baskısına göre Sahada Hangi aşı suşu ile koruma sağlanacağına dair önemli veriler elde edilebilir.

Yakın zamana kadar S1 Bölgesi üzerinden RT-PcR çalışmaları yapılırken günümüzde daha ileri teknik veri sağlayan S2 ve S3 Bölgeleri üzerinden çalışmalar yapılmakta, alt tip IB Suş teşhisi yapılabilmektedir.

İlk çıktığı 1931 yılından itibaren Serotip Teşhis Yöntemleri ile IB suşlarının Filogenetic Haritası çıkarılmıştır. Günümüzde suş tayininde kullanılan Serotip Teşhis Yöntemleri değiştikçe suşların Filogenetic Haritada birbirleri ile yakınlıkları değişmiştir. Bu durum IB Aşı seçimi ve Koruma Programı oluşturulmasında önem taşımaktadır.

Günümüzde önem taşıyan ve sahada yoğun olarak görülen IB Egypt 2 suşu bu durum için güncel bir örnek oluşturmaktadır. Klasik Teşhis Yöntemleri ile oluşan Filogenetic Harita’da IB Egypt 2 suşu tek bir kolda görülürken, S proteininin farklı bölümü üzerinden kullanılan Teşhis Yönteminde IB Egypt 2 suşu iki ayrı kolda farklılaşmıştır.

Koruma

İşletme ve Kümeslerde Biyogüvenlik diğer viral ve bakteriyel hastalıklarda olduğu gibi büyük önem taşımaktadır. Bununla birlikte İnfeksiyöz Bronşitis’te Korunmanın en önemli yolu Aşılamadır.

Korunmada temel prensip sahanın monitörlenmesidir. İşletmelerdeki mortalite, EPEF, FcR gibi verim parametreleri ile birlikte necropsi bulguları önem taşımaktadır. Bu verilerin ışığında ELISA, HI (Hemaglütinasyon-İnhibisyon) ve PcR sonuçları dikkatle değerlendirilmelidir.

Aşı suşları belirlenirken yukarıdaki veriler ışığında sahada sirküle olan IB suşları belirlenmelidir.  Yapılan çalışmalarda ve saha laboratuvar değerlendirmelerinde ülkemizde birden fazla IB suşunun sirküle olduğu bilinmektedir. Bu nedenle koruma stratejisini çoklu IB suşuna karşı koruma üzerine kurgulamak önemli avantajlar sağlayacaktır. 

Aşıların içerdiği farklı IB suşlarının sahada sirküle olan aynı suşa karşı yüksek, farklı suşlara karşı da farklı düzeyde koruma sağladığı bilimsel olarak ortaya konmuştur. Aşılamada temel amaç, Filogenetik Harita’da görüldüğü gibi farklı ve/veya birbirine yakın IB suşlarına karşı, var olan üretim döneminde mümkün olabildiğince farklı IB aşı suşları vererek ideale yakın koruma elde etmektir.

Kaynaklar

1.Recent approaches for control of E. coli and respiratory complex in Middle East, Saudi Journal of Biological Sciences, 2018 https://doi.org/10.1016/j.sjbs.2018.04.004

2. Infectious bronchitis virus: evolution and vaccination, March 2016 World’s Poultry Science Journal 72(1):49-60, https://www.researchgate.net/publication/284722932

3. Avian Infectious Bronchitis, Chapter 2.3.2, OIE Terrestrial Manual 2018, http://www.oie.int/fileadmin/Home/eng/Health_standards/tahm/2.03.02_AIB.pdf

4. New real time and conventional RT-PCRs for updated moleculardiagnosis of infectious bronchitis virus infection (IBV) in chickens inEgypt associated with frequent co-infections with avian influenza andNewcastle Disease viruses, Journal of Virological Methods 245 (2017) 19–27, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0166093416302105?via%3Dihub

Keyifli okumalar dileriz

Kanatlı Coronavirus Hastalıklarından olan İnfeksiyöz Bronşitis hakkında hakkında daha fazla kaynak okumak isterseniz,

Serbest Gezen ve Organik Yetiştirilen Tavuklarda Önemli Sağlık Sorunlarını gözden geçirmek isterseniz,

İnfeksiyöz Bronşitis ve Kanatlı Coronavirus Hastalıkları’ndan korunmanın temeli olan Biyogüvenlik hakkında önemli konuları gözden geçirmek isterseniz,

Print Friendly, PDF & Email

Turkish Poultry Net

Haberler ve Aylık Dergi bildirimi almak için Abone olun

Haftalık güncellemeler - Turkish Poultry Aylık Dergi bildirimi almak için kaydolun.

Daha fazla bilgi için Gizlilik politikamızı okuyun.

REKLAM ALANI
BİR YORUM YAZIN

Bir Cevap Yazın

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.