Avian Influenza – Kuş Gribi
Kuş gribi (AI), insan gıdası için yetiştirilen kuş türlerini (tavuk, hindi, bıldırcın, beç tavuğu vb.) ve ayrıca evcil kuşları ve yabani kuşları etkileyen oldukça bulaşıcı bir viral hastalıktır.
İnsanlar dahil tüm memeliler kuş gribine yakalanabilir.
13 Aralık 2021
Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim
Kuş gribi (AI), insan gıdası için yetiştirilen kuş türlerini (tavuk, hindi, bıldırcın, beç tavuğu vb.) ve ayrıca evcil kuşları ve yabani kuşları etkileyen oldukça bulaşıcı bir viral hastalıktır.
İnsanlar dahil tüm memeliler kuş gribine yakalanabilir. Kuş gribi, kümes hayvanlarında çok az klinik belirtiye neden olan veya hiç klinik belirti göstermeyen düşük patojenik (LPAI) suşları ve ciddi klinik belirtilere ve potansiyel olarak yüksek mortaliteye neden olabilen yüksek düzeyde patojenik (HPAI) suşları olmak üzere iki kategoride sınıflandırılır. Yabani kuşlar, her tür kuş gribi virüsünün doğal konakçıları ve rezervuarlarıdır ve bu virüslerin mutasyonunda ve yayılmasında önemli bir rol oynar. Kuş gribi, yıllar içinde uluslararası toplumun dikkatini çekmiştir.
Kuş gribi, kanatlılarda birçok ülkede iç tüketim ve uluslararası ticaret üzerinde ciddi sonuçlar doğuran salgınlar oluşturur. Bu nedenle ülkeler, sahadaki vakaları uluslarası kuruluşlara bildirmek ya da bildirmemek gibi ticari kaygılar içeren tercihlerde bulunurlar.
Kuş gribinin kanatlı kaynağında izlenmesi ve kontrol edilmesi, duyarlı kuş türleri ve ortamındaki virüs yükünü azaltmak için mutlak önem taşır. OIE uluslararası standartları ile uyumlu biyogüvenlik önlemlerinin uygulanması, üretim sektörünün ve ticaretin güvence altına alınmasında, gıda güvenliğinin ve çiftçilerin geçim kaynaklarının korunmasında ve zoonotik potansiyele sahip kuş gribi türleri ile insan enfeksiyonu riskinin sınırlandırılmasında kilit öneme sahiptir.
Kuş gribi nedir?
Kuş gribi (AI), hem evcil hem de yabani kuşları etkileyen oldukça bulaşıcı bir viral hastalıktır. Kuş gribi (AI) virüsleri ayrıca sıçanlar, fareler, gelincikler, gelincikler, domuzlar, kediler, kaplanlar, köpekler ve atlar dahil olmak üzere memeli türlerinden ve ayrıca insanlardan daha az sıklıkla izole edilmiştir.
Kuş gribi (AI) virüslerinin dolaşımı yeni bir olgu değildir. Literatürde evcil kanatlı sürülerinde yayılan kuş gribinin tarihsel salgınlarının birçok tanımı vardır. Kuş gribi (AI) dünya çapında meydana gelir ve farklı suşlar dünyanın belirli bölgelerinde diğerlerinden daha yaygındır.
Ekonomik sonuçlar
Kuş gribi salgınları, ulusal düzeyde olduğu kadar kanatlı endüstrisi için de yıkıcı sonuçlara yol açabilir.
Deneyimler gösteriyor ki:
- Kanatlı yetiştiricileri sürülerinde % 50 düzeyine varan yüksek ölüm oranı yaşayabilirler
- Kanatlı hayvan endüstrisinin emek yoğun doğası nedeniyle, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, iş kayıpları ortaya çıkmaktadır
- Salgınları kontrol altına almak için sağlıklı knatlıların da itlaf edilmesi gerekir, bu durum hayvan refahını ağır bir ihalal konusudur. Ayrıca protein israfına ve olumsuz ekonomik etkilere yol açar
- HPAI ‘nin varlığı, canlı kanatlı, beyaz et ve yumurta ürünlerinin uluslararası ticaretini kısıtlamaktadır
- Etkilenen bölgelerde seyahat ve turizmi kısıtlayabilir
İletim ve yayılma
Kuş gribi (AI) virüslerinin yayılmasına çeşitli faktörler katkıda bulunabilir, örneğin:
- Küreselleşme ve uluslararası ticaret
- Canlı kanatlı, beyaz et ve yumurta ticareti
- Yabani kuşlar ve göç yolları
Kuşlarda, Kuş gribi (AI) virüsleri dışkı ve solunum salgılarıyla saçılır. Kuş giribi (AI) virüslerinin tamam, enfekte olmuş kuşların salgılarıyla, özellikle dışkı veya kontamine yem ve su yoluyla doğrudan temas yoluyla yayılabilirler. Kuş gribi (AI) virüsleri düşük sıcaklıklarda bile uzun süre hayatta kalma yetenekleri başta olmak üzere oldukça dirençli doğası nedeniyle, çiftlik ekipmanları ile taşınabilirler ve işletmeden işletmeye kolayca yayılabilirler.
Yabani kuşlar normalde solunum veya bağırsak yollarında Kuş gribi (AI) virüslerini taşırlar, ancak genellikle hastalanmazlar, bu da virüsleri göç yolları boyunca uzun mesafelere taşımalarına izin verir.
Yabani kuşlar ve Kuş gribi (AI) virüslerinin küresel epidemiyolojisi
Yabani kuşlar, tüm kuş gribi virüsleri için doğal konaklar ve rezervuarlardır, bu nedenle bu virüslerin evriminde, korunmasında ve yayılmasında önemli bir rol oynarlar. İlgili başlıca vahşi türler su kuşları, martılar ve kıyı kuşlarıdır; ancak virüsün farklı kuş türleri arasında kolayca geçtiği görülmektedir.
Enfeksiyon insidansı mevsimsel olarak değişmektedir. En yüksek izolasyon yavru kuşlarda sonbahar aylarında görülmektedir.
Yabani kuşlarda bulunan kuş gribi (AI) virüslerinin kümes hayvanlarındaki salgınların kaynağı olduğu bilinmektedir. Yabani kuşlara doğrudan maruz kalma en olası bulaşma faktörüdür.
Bu nedenle, kümes hayvanları yetiştiriciliğnde başta biyogüvenlik önlemleri olmak üzere kümes hayvanlarının yabani kuşlarla temasının sınırlandırılması, yabani kuşlardan kuş gribi virüsünün bulaşma riskini azaltmak için önemli bir kontrol metodudur. Böylece evcil kanatlıların yüksek düzeyde patojenik formlara maruz kalmaları engellenirken virüsün mutasyon riskini azaltmak için önemli bir seçenektir.
Halk sağlığı riski
OIE, “İnsan tüketimi için yetiştirilen kümes hayvanları etinin ve yumurtalarının tüketilmesinin kuş gribi (AI) virüsünü insanlara bulaştırabileceğine dair hiçbir kanıt yoktur.”
Enfekte kuşlarla yakın temasta bulunan kişilerin kuş gribi enfeksiyonuna yakalanma riski yüksektir.
İnsanlarda kuş gribi enfeksiyonu vakalarında sıklıkla konjonktivit veya hafif solunum yolu hastalığı görülürken, bazı virüsler çok daha ciddi semptomlara neden olma eğilimindedir.
Bununla birlikte, insan tüketimi için yetiştirilen kümes hayvanları etinin ve yumurtalarının tüketilmesinin kuş gribi (AI) virüsünü insanlara bulaştırabileceğine dair hiçbir kanıt yoktur. Önleyici bir önlem olarak, kuş gribi (AI) salgınını kontrol altına almak için alınan önlemler sonucu itlaf edilen hayvanların insan gıda ve hayvan yemi zincirine girmesine izin verilmemeli, temizlik ve pişirme işlemi için ihtiyati tedbirlere uyulmalıdır.
Çeşitli suşların (örneğin H5N1, H5N2, H5N8, H7N8) devam eden dolaşımı nedeniyle, kuş gribi (AI) salgınları küresel bir halk sağlığı sorunu olmaya devam ediyor.
Kaynak: OIE World Organisation for Animal Health
Keyifli okumalar dileriz
Avian influenza ile ilgili diğer yazıları gözden geçirmek isterseniz,
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.