FAO Gıda Fiyat Endeksi Kasım Ayında Değişmedi

11 Aralık 2023

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim

FAO Gıda Fiyat Endeksi* (FFPI),

Kasım ayında değişmeden ortalama 120,4 puan seviyesinde kaldı. FFP endeksini bitkisel yağlar, süt ürünleri ve şeker fiyat endekslerindeki artışlar, tahıl ve et fiyat endekslerindeki düşüşü dengeledi. Endeks bir yıl önceki seviyesi olan 2022 Kasım ayına göre 12,88 puan (yüzde 10,7) gerilemiş oldu.

FFP endeksi, Kasım ayında, bir yıl önceki seviyesi olan 2022 Kasım ayına göre yüzde 10,7 oranında geriledi.

FAO Tahıl Fiyat Endeksi

Kasım ayında Ekim ayına göre yüzde 3,0 düşüşle ortalama 121,0 puan oldu. Endeks, bir yıl önceki seviyesi olan 2022 Kasım ayına göre yüzde 19,4 oranında gerileyerek 29,1 puan düşüş gösterdi.

Uluslararası iri taneli tahıl fiyatları ise aylık yüzde 5,6 düşüşle en fazla düşüş gösterdi. Düşüşte dünya mısır fiyatlarındaki keskin düşüş etkili oldu.

Buğday,

Uluslararası buğday fiyatları Kasım ayında yüzde 2,4 oranında düştü.

Bu düşüşün ana nedenleri, Arjantin ve Avustralya’da artan mevsimsel arz, hasatlardaki ilerleme ve Rusya Federasyonu’nun devam eden güçlü rekabeti nedeniyle gerçekleşti.

Mısır,

Arjantin’deki çiftçilerin satış faaliyetlerindeki artış ve üretim tahmininin yukarı doğru revize edildiği Amerika Birleşik Devletleri’ndeki mevsimsel olarak artan arzın aşağı yönlü baskısı da bunu destekledi.

Diğer tahıllar,

Dünya sorgum fiyatları yükselirken, arpa fiyatları düştü. Uluslararası pirinç fiyatları, menşe ülke pazarları ve bu pazarlar arasındaki zıt fiyat hareketleri nedeniyle Kasım ayında aylık bazda sabit kaldı.

FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi

Kasım ayında 4,1 puan artışla (yüzde 3,4) ortalama 124,1 puana ulaştı. Bitkisel yağ fiyatları art arda üç ay boyunca düştükten sonra artış gösterdi.

Bitkisel yağ fiyat endeksindeki artış, düşük soya ve kolza yağı kotasyonlarını fazlasıyla telafi eden yüksek dünya palmiye ve ayçiçek yağı fiyatlarından kaynaklandı.

Uluslararası palm yağı fiyatları, önde gelen ithalatçı ülkelerin daha aktif alımları ve büyük üretici ülkelerdeki mevsimsel olarak düşük üretimin etkisiyle Kasım ayında yüzde 6,0’dan fazla artış gösterdi.

Dünya ayçiçek yağı fiyatları da, büyük oranda devam eden istikrarlı ithalat alımlarının desteğiyle ılımlı bir artış gösterdi.

Buna karşılık, uluslararası soya yağı fiyatları, Brezilya’daki düşük soya fasulyesi üretim beklentilerinin etkisine ağır basan, küresel ithalat talebinin azalması nedeniyle hafif düşerken, dünya arzındaki bolluğun devam etmesi, dünya kolza yağı fiyatlarının düşmesine katkıda bulundu.

Fiyat endeksindeki marjinal düşüş, soya, ayçiçeği ve kolza tohumu yağlarının yüksek fiyatlarını dengelemekten ziyade, esas olarak düşük dünya palm yağı fiyatlarını yansıtıyordu.

Uluslararası palm yağı fiyatları, esas olarak önde gelen üretici ülkelerdeki mevsimsel olarak artan üretim ve uzun süredir devam eden düşük küresel ithalat talebi nedeniyle Ekim ayında düşmeye devam etti. Buna karşılık dünya soya yağı fiyatları, özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde biyodizel sektöründen gelen güçlü talebin desteğiyle iki ay üst üste düştükten sonra toparlandı. Bu arada, uluslararası ayçiçek yağı teklifleri güçlü küresel ithalat alımları nedeniyle hafif yükselirken, kolza yağı da Kanada’daki azalan mahsul beklentileri nedeniyle ılımlı bir artış gösterdi.

FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi

Kasım ayında 2,5 puan artışla (yüzde 2,2) ortalama 114,2 puana ulaştı. Bu değer, Ekim ayına göre art arda ikinci aylık artışı göstermektedir. Bu değer, bir yıl önceki seviyesi olan 2022 Kasım ayına göre 23,2 puan (yüzde 16,9) düşüşü göstermektedir.

Kasım ayında, tereyağı ve yağsız süt tozu için uluslararası fiyat teklifleri, Kuzeydoğu Asyalı alıcılardan gelen yüksek ithalat talebi, sınırlı stoklar ve Batı Avrupa’daki kış tatili öncesinde artan iç talep nedeniyle arttı.

Aynı faktörler tam yağlı süt tozu fiyatlarını da yükseltti; ancak Asyalı alıcılardan gelen talebin sürekli olarak düşük olması ve Okyanusya’daki istikrarlı üretim faaliyetleri aylık artışı sınırladı.

ABD dolarının Euro karşısında zayıflaması da dünya süt ürünleri fiyatlarındaki artışa katkıda bulundu. Buna karşılık, Batı Avrupa’daki süt teslimatlarının mevsimsel olarak kısıtlı olmasına rağmen, dünya peynir fiyatları, özellikle kaşar peyniri olmak üzere, ihraç edilebilir yüksek bulunabilirlik nedeniyle düşme eğilimini sürdürdü.

FAO Et Fiyat Endeksi

Kasım ayında marjinal bir düşüşle (yüzde 0,4) ortalama 111,8 puan oldu. Bu değer, Ekim ayından bu yana kümes hayvanı, domuz ve büyükbaş hayvan eti fiyatlarındaki küçük düşüşleri yansıtmaktadır. Endeks değeri bir yıl önceki seviyesi olan 2022 Kasım ayına göre 2,8 puan (yüzde 2,4) altında gerçekleşti.

Uluslararası kümes hayvanı eti fiyatlarındaki düşüş, birçok ülkede kuş gribi salgınlarından kaynaklanan üretim zorluklarına rağmen, başta Brezilya olmak üzere artan arzın yansımasıydı.

Domuz eti fiyatları, kış tatili öncesinde Avrupa’da iç satışlarda yaşanan artışa rağmen, Asya pazarlarında ithalat talebindeki kalıcı durgunluk ve bazı ihracatçılarda ihraç edilebilir bol miktarda malzeme olması nedeniyle düşüş gösterdi.

Bu arada, Brezilya ve Okyanusya’dan gelen bol miktardaki ihraç edilebilir arz, dünya büyükbaş hayvan eti fiyatları üzerinde baskı oluşturdu.

Buna karşılık küçükbaş hayvan eti fiyatları, çoğunlukla döviz hareketlerinin etkisiyle hafif yükseldi.

FAO Şeker Fiyat Endeksi

Kasım ayında 2,2 puan artışla (yüzde 1,4) ortalama 161,4 puana ulaştı. Ekim ayına göre ve bir yıl önceki seviyesi olan 2022 Kasım ayına göre 47 puana (yüzde 41,1) kadar yükseldi.

Kasım ayında fiyatlarda görülen artış büyük ölçüde, El Niño olayıyla bağlantılı şiddetli kuru hava koşulları nedeniyle önde gelen iki ihracatçı olan Tayland ve Hindistan’daki üretim beklentilerinin kötüleşmesi nedeniyle mevcut sezonda küresel ihracat bulunabilirliğine ilişkin artan endişelerden kaynaklandı.

Ayrıca, Brezilya’dan gelen nakliye gecikmeleri ve Brezilya Realinin ABD doları karşısında güçlenmesi, dünya şeker fiyatlarındaki genel artışa katkıda bulundu. Ancak Brezilya’daki güçlü üretim hızı ve uluslararası ham petrol fiyatlarındaki düşüş aylık fiyat artışını sınırladı.