Beslenme müdahaleleri ile piliç büyümesinin yavaşlatılması

15 Şubat 2023

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim

Piliç üretiminde verimlilik ve pazara sunma süresi çok önemlidir. Üretim zincirindeki her halka buna göre ayarlanmıştır. Ancak zincirdeki kesintiler nedeniyle kümeslerden kesimhaneye sevkiyatların bazen üretim planlamaları ve pazar talepleri doğrultusunda ertelenmesi gerekebilir. Bu nedenle, ideal üretim planlamalarının hedefi doğrultusunda ilerlemesi için etlik piliç büyümesini yavaşlatmak gerekebilir.

Kesintisiz broyler üretimini sürdürülebilir bir iş modeli olarak devem ettirmek için endüstri, kanatlı ürünlerinin damızlık işletmelerinden kuluçkahaneye, oradan yetiştirme işletmelerine ve son olarak kesimhaneye sorunsuz akışını sağlamak için dikey entegre üretim sistemine güvenmektedir. Her adımın lojistiği, birinden diğerine planlı bir şekilde koordine edilir. Bu sistem, sadece her civcivin refahını korumakla kalmaz, aynı zamanda çok ince marjlarda çalışan bir sistemin verimliliğini de artırır.

Tedarik zincirinde aksamalar meydana geldiğinde sorunlar ortaya çıkar. Konusunda yetkin bir ekibin hızlı ve kararlı eylemi, tedarik zinciri kesintilerinin üstesinden gelecektir. Ancak bu çözümler genellikle program değişikliklerini gerektirecektir. 

Sürülerin çiftlikten ayrılıp işleme tesisine girmesini geciktiren aksamalara nasıl yanıt verilir?

Tam zamanında

Modern ticari piliçler, üretim dönemi boyunca günde ortalama 60 gram canlı ağırlık artışı ile hızla büyürler. Maksimum büyüme, yerleştirmeden 3 hafta sonra gerçekleşmektedir. Etlik piliçlerin verimliliğini en üst düzeye çıkarmak için tam olarak programlanmış kesimhanelere sevk edilmesi tam zamanında gerçekleşmelidir.

Ancak bazen, etlik piliç büyümesini yavaşlatmak için besleme ve yemleme müdahaleleri gerekmektedir. Son 2 yılda, özellikle Covid-19 pandemisinin neden olduğu tedarik zinciri kesintileri, etlik piliç canlı ağırlığının yönetilmesini gerekli kılan koşullar yaratmıştır. Tedarik zincirindeki aksamaların diğer nedenleri, damızlık işletmelerinden kesimhaneye kadar işgücü eksikliklerinden, ticari kısıtlamalar nedeniyle talepteki ani değişikliklerden veya doğal afetlerden kaynaklanır.

Etlik piliç büyümesindeki yavaşlamanın derecesi, civcivlerin işletmelerden kesimhaneye sevk edilmesini engelleyen zincirdeki bozulmanın ciddiyetine göre belirlenir. Broyler büyümesini 1 veya 2 gün yavaşlatmak için gereken adımlar, büyümeyi 6 veya 10 gün kadar yavaşlatmak için gerekenlere kıyasla büyük farklılıklar gösterir.

Bir büyümeye müdahale stratejisi uygularken birincil hedef, kanatlı sağlığını olumsuz etkilemeden ve ölüm oranını artırmadan büyümeyi yavaşlatmak ve karkas kalitesini korumaktır. 

Ancak bu müdahalelerin karkas ve göğüs eti verimi üzerinde etkisi olabilir. Etlik piliç büyümesini başarıyla yavaşlatmak, aşağıdaki genel beslenme önerilerine bağlıdır:

• Diyetle sindirilebilir lizin (% dLys) ve diyet enerjisi yüzdesini düşürmek,
• Diğer tüm temel amino asitleri % dLys’ye ideal bir oranda formüle etmek,
• % dLys düşürüldüğünde amino asit seviyelerinin orantılı olarak düştüğünden emin olunmalı,
• Yem formülasyon yazılımında protein yüzdesi için herhangi bir minimum sınır kullanmamalıdır.

Etlik piliç büyümesini yavaşlatmak ve istenen pazar ağırlığına ulaşmak için özel rasyon önerileri sağlanabilir. Yönetim, programı ırkın potansiyelinden tam olarak yararlanacak şekilde ayarlarken sürünün temel ihtiyaçlarını her zaman karşılamalıdır. Kılavuzlardan bazılarının, kendi deneyiminize veya altyapınıza dayalı olarak yerel olarak uyarlanması ve hayvan refahı veya bakımı için herhangi bir ulusal gereksinime uymanızı sağlaması gerekebilir.

Büyümeyi 2-3 gün yavaşlatmak

Küçük piliçler (işleme ağırlığı <1,75 kg, 28-30 günlük büyüme): Başarılı müdahale, normal pazar kesim yaşından yaklaşık 7-8 gün önce başlamalıdır. Yetiştirme programında 3 rasyon kullanılıyorsa, son yemin enerji içeriğinin 200-250 Kcal/kg (90-115 kcal/lb) ve % dLys içeriğinin yaklaşık % 0,05 birim düşürülmesini öneririz. Örneğin, % 1,15 dLys’yi %1,10 dLys’ye düşürmek gibi.

Bu değiştirilmiş rasyon ile beslemeye standart pazar kesim yaşından 7-8 gün önce başlanmalıdır. Civcivler 3 haftalık yaşa geldiğinde günde 2-3 saat yem kısıtlaması uygulayarak beslenme zamanı yönetilmelidir. Yem kısıtlaması her gün aynı saatte uygulanmalıdır. Etlik piliç kümesinde mümkünse ışık yoğunluğunu azaltacak müdahaleler yapılmalıdır. Yüksek oranda ince madde içeren peletlenmiş rasyonla beslemek, yem tüketim oranlarını da azaltacaktır.

Orta ve büyük piliçler (işleme ağırlığı >1,75 kg): Orta ve büyük piliçlerin bakım prosedürü, standart pazar kesim yaşından 7-8 gün önce başlayan müdahalelerle küçük piliçlerde uygulanan stratejiye benzer. İlk olarak, bu süre zarfında yem enerji içeriğini 150-200 kcal/kg (normal yeme kıyasla) azaltmak gerekir. % dLys’yi küçük etlik piliç programından biraz daha yüksek olmak üzere % 0,07 birim azaltılmalıdır. Yemleme hızını yavaşlatmak için püre veya yüksek oranda ince tane içeren peletlenmiş bir rasyon da tercih edilebilir.

Yem kısıtlaması gerekiyorsa, daha genç yaşta (12-14 günlük) 2 saatlik kısa bir kısıtlamayla başlanmalıdır. Bu, genç civcivlerin günlük kısa süreli bir kısıtlamaya uyumunu sağlayacaktır. Yem kısıtlamasının daha ileri yaşlara ertelenmesi, yemliklerde yoğun rekabete yol açarak deride çizikler ve morarmalara neden olabilir. Diğer bir seçenek de karanlık süreyi yasal maksimum süreye çıkarmaktır. Yem kısıtlaması planlanıyorsa, koksidiyoz kontrolü için bir anti-koksidiyal programından çok bir koksidiyoz aşılama programı daha uygundur.

Piliç büyümesini 4-6 gün yavaşlatmak

Küçük piliçler (işleme ağırlığı <1,75 kg, 28-30 günlük büyüme): Bunu başarmak zor olacaktır. Müdahale yaklaşık 12 günlük yaştan itibaren başlanmalıdır. Başlangıç ​​yeminde herhangi bir değişiklik yapılması önerilmez, ancak 12 veya 13 günlükken seyreltilmiş ikinci bir beslemeye başlanmalıdır. İkinci ve üçüncü yemdeki yem kalorileri ve % dLys, normal yemlere kıyasla % dLys yaklaşık %0,05 birim düşürülürken, yaklaşık 200-250 Kcal/kg düşürülmelidir. Daha fazla önlem gerekirse, küçük etlik piliç için yem kısıtlaması, hafif azaltma ve pelet kalitesi ile ilgili önceki bölümde verilen öneriler izlenmelidir.

Orta ve büyük piliçler (işleme ağırlığı >1,75 kg): Bu prosedür, 12-13 günlük yaşta başlayan müdahalelerle küçük etlik piliçlerin tavsiyelerine benzer. İkinci, üçüncü ve dördüncü besleme (gerekirse) normal beslemelerden 200 Kcal/kg daha düşük enerji ile yeniden formüle edilmelidir ve % dLys yaklaşık % 0,07 birim azaltılmalıdır. Yüksek oranda toz ve hatta ezilmiş yem içeren peletlenmiş bir rasyon ile beslemek de tüketim oranlarını azaltacaktır. Gerekirse hafif bir yem kısıtlaması uygulanabilir ancak bunun 12-13 günlük yaştan itibaren başlaması gerekir. Etlik piliçlere 2-3 saatlik kısa yem kısıtlama süresine uyum sağlamaları için zaman tanımak, yemlikteki yığılmadan kaynaklanan çizikleri ve karkas hasarlarını en aza indirecektir.

Piliç büyümesini 7-10 gün yavaşlatmak

Küçük piliçler (işleme ağırlığı <1,75 kg, 28-30 günlük büyüme): Küçük etlik piliç programında bu yavaşlama mümkün olmayabilir.

Orta ve büyük piliçler (işleme ağırlığı >1,75 kg): Bu, yemin kısıtlanmasını ve farklı bir başlangıç ​​yeminin verilmesini içerebilen önemli bir müdahaledir. Etlik civcivler, yarkalarda kullanılana benzer bir başlangıç ​​yemi (% 18 protein, % 0,95 % dLys, 2740 Kcal/kg) ile başlatılmalıdır.

Günlük ad libitum yem tüketiminin yaklaşık % 80’ini sağlayarak yarka civcivi 21 günlük olana kadar beslenmeli ve yaklaşık 14 günlük yaştan itibaren yem kısıtlamasına başlanmalıdır.

Kesin yem ölçümü mümkün olmadığında, karanlık saatleri uzatmak, yemlikleri yükseltmek veya yem erişimini sınırlamak için diğer yöntemler dahil olmak üzere yem alımını kısıtlamak için diğer yöntemler düşünülmelidir. Amaç, genç yaşta yem kısıtlamasına başlamaktır. Bu metot, sürünün değişime alışmasını sağlayacaktır.

Yaklaşık 21 günlük yaşta, yarka yetiştirme yemi vermeye başlanmalıdır. Mümkünse, yem miktarı günlük yem tüketiminin yaklaşık % 60’ı ile sınırlandırılarak kısıtlı beslemeye devam edilmelidir. Yüksek oranda ince taneli pelet yemle beslemeye izin verilmeli veya daha da iyisi, 21 günlük yaşa geldikten sonra püre yemine geçilmelidir. Burada önerilen yarka civciv başlangıç ​​ve yarka büyütme yemleri, % 15-25 oranında dökme veya buğday kepeği, pirinç değirmeni yemi ve soya kabuğu gibi ‘doldurucu’ içerik maddeleri içermektedir. Rasyon dolgu malzemelerinin arzının hızlı artışının, yem depolama alanıyla ilgili bir sorun yaratabileceğini tahmin etmek önemlidir. Dolgu maddesinin lojistiğinin (hammadde temini ve yem değirmeninde depolanması) planlanması ve koordine edilmesi gerekir.

Bu broyler yavaşlatma programını başarılı bir şekilde uygulamak için, kısıtlama süresi boyunca sürekli seyreltilmiş yem tedarikini sağlamak gerekir. Mümkünse, göz önünde bulundurulması gereken ek bir seçenek, çiftlik seviyesinde tam yemi % 30-40 tam buğday veya kırık mısır (mısır) ile değiştirmektir. Bu aynı zamanda büyümeyi yavaşlatmak için de kullanılabilir. Tam buğday veya kırık mısır ile ikame ediliyorsa, verilen yemin en az % 50-60’ının vitamin premiksi ve mineral premiksi içermesine dikkat edilmelidir. Tam buğday veya kırık mısırın % 40’tan fazla dahil edilmesi diyet eksikliklerine yol açabilir.

Mümkün olduğu kadar erken

Dikey entegre kanatlı endüstrisi, yalnızca üretim maliyetlerini kontrol etmek için değil, aynı zamanda alanı daha verimli kullanmak, hacim olarak satın almak ve ürün üzerinde daha iyi kalite kontrolü sağlamak için üretim sürecinin tüm yönlerinin yönetimini kolaylaştırır. Tüm üretim segmentlerinin tek bir çatı altında olması, sorunlar çıkması durumunda tedarik zincirinde hızlı ayarlamaların yapılmasını da sağlar.

Neyse ki, hızla büyüyen piliçler, diyet bileşimi, yem formu ayarlanarak ve küçük kısıtlamalar uygulanarak yavaşlatılabilir ve pazar ağırlığına getirilebilir. Kilit nokta, tedarik zinciri kesintisini tanımak ve işleme tarihini yeniden kalibre etmektir, böylece yeni işleme tarihini karşılamak için yavaş büyüme için uygun ayarlamaları yapmak için zaman vardır.

Keyifli okumalar dileriz.

Kaynak: Poultry World