Avian Influenza: Tarif edilemez hasarlar, açıklanamayan sonuçlar.

6 Şubat 2023

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim

Kanatlı sektörü, milyonlarca kanatlının bir hastalıktan ölmesi pahasına değerli hayvansal protein üretmek için mücadele etmektedir 

Son yıllarda büyük kanatlı yetiştiricisi ülkelerde milyonlarca sürü Avian Influenza’dan etkilenmektedir. Bu salgınlar Avian Influenza’ya karşı aşı lobisinin sesini giderek yükseltmesini de beraberinde getiriyor.

Aşılama çağrısı giderek artıyor. Bu baskılar öylesine arttı ki, Uluslararası Yumurta Komisyonu (IEC) ve Uluslararası Kümes Hayvanları Konseyi (IPC), sektörü, uluslararası kuruluşları ve hükümetleri aşılamaya izin verme yönünde ikna etmeye çalışırken, aşılama sonrası ticaret engellerini ortadan kaldırmak için ortak bir bildiri hazırladı.

2022 yılı bahar aylarının başından bu yana, kanatlı sektöründe Avian Influenza virüsünün beklentilerin ötesinde ilerlediği fark edildikçe panik başladı. Avian Influenza, kanatlı sektöründe büyük hasarlar oluşturmakta ve her yıl tekrar etmektedir.

Epidemiyolog Prof. Dr. Arjan Stegeman, “Son birkaç yıldır Avian Influenza enfeksiyonlarında zaten bir değişiklik görmüştük.”

Avian Influenza, virüsün yaşayamadığı sıcak yaz aylarında bile enfeksiyonlara neden olarak yıl boyunca karşımıza çıktı.

Uluslararası Yumurta Komisyonu (IEC) Avian Influenza Küresel Uzman Grubu Üyesi Stegeman, “Avian Influenza, 2004 yılına kadar çok nadir görülürken, 2014 yılından bu yana her yıl düzenli olarak görülen enfeksiyonlara dönüştü.”

Prof. Dr. Arjan Stegeman’ın vermiş olduğu Avian Influenza enfeksiyon verileri, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından da onaylanmaktadır.

Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi ve AB Referans Laboratuvarları , Avrupa’da Haziran ayından Eylül ayına kadar yabani ve evcil kuşlarda benzeri görülmemiş sayıda yüksek derecede patojenik Avian Influenza (HPAI) virüs varyantı tespit edildiğini bildirdi. 

Geçmiş yıllarda, yaz döneminde bir kaç vaka dışında Avian Influenza vakaları görülmemekteydi 2021-2022 yaz aylarında, HPAI Avrupa’da şimdiye kadar görülen en büyük salgına neden oldu.

Devam eden HPAI, kanatlı işletmelerinde 2.467 salgın ve 47,5 milyon kanatlı itlafına neden oldu. Ayrıca, HPAI A(H5N1) virüsü de ilk kez 2021 yılı sonbaharında Atlantik Okyanusu’nu geçerek Avrupa’dan Kuzey Amerika’ya göç yolları yoluyla yayılarak Kanada’nın birkaç eyaletinde ve ABD eyaletlerinde 40 milyon kanatlıyı etkileyen ciddi bir salgına neden oldu.

“Avian Influenza salgınını ve aşıyı bir tabu olarak görmeyi bırakıp aciliyet duygusuyla tepki vermenin zamanı geldi…”

EFSA, erken teşhise yönelik uygun biyogüvenlik önlemleri ve sürveyans stratejileri dahil olmak üzere uygun ve sürdürülebilir HPAI vakalarını azaltma stratejilerinin hızlı bir şekilde uygulanmasını önermektedir. Avian Influenza enfeksiyonlarını orta ve uzun vadeli önleme stratejileri, kanatlı nüfusunun yoğun olduğu alanlarda ve Avian Influenza enfeksiyonlarına karşı duyarlı kanatlı işletmelerinde öncelikli olarak uygulanmalıdır.

Prof. Dr. Arjan Stegeman, “Avian Influenza virüsünün hemen her coğrafi alanlarda yabani kuşlarda bulunması ve ticari operasyonlarda tekrarlayan enfeksiyona yol açması nedeniyle, mevcut ‘temizleme’ stratejisi artık virüsü ortadan kaldırmıyor. Bu hastalığa karşı bakış açımızı değiştirmezsek, kanatlı sektörü ciddi tehlike altında olmaya devam edecektir.”

Avian Influenza enfeksiyonlarına karşı aşılama

Avian Influenza ile mücadelede virüsü kontrol altına almak gereklidir. Kanatlı endüstrisi için öncelikli acil durum, hastalığın neden olduğu doğrudan hasarın sınırlandırılması, iş sürekliliği ve itlafın doğrudan ve dolaylı maliyetlerinin hükümetler tarafından eksiksiz olarak karşılanmasıdır.

Ben Dellaert, “Milyonlarca kanatlının bir hastalıktan ölmesi pahasına değerli hayvansal protein üretmek için mücadele ediyoruz.”

Uluslararası Yumurta Komisyonu’nun Avian Influenza Uzman Grubu Başkanı Ben Dellaert, “Mevcut durumda, Avian Influenza açısından açık havada çiftçilik neredeyse imkansız hale geliyor. Aynı zamanda sektörümüz, Avian İnfluenza baskısının alternatif barınma sistemlerinin kullanılması gerektirdiğini biliyor. Günümüzde Avian Influenza enfeksiyonları nedeniyle zor günler geçiriyoruz. Milyonlarca kanatlının bir hastalıktan ölmesi pahasına değerli hayvansal protein ürettiğimizi tüketicilere anlatmak giderek zorlaşacak. Bu da yeni çözümler gerektirmektedir. 

Başta Newcastle enfeksiyonları olmak üzere, pek çok kanatlı hayvan hastalığında olduğu gibi, aşılama, Avian Influenza ile mücadelede en önemli araçtır. Dellaert, “Avian Influenza Uzman Grubunun üzerinde çalıştığı da tam olarak bu” diyor. “Aşıyı kullanılması mümkün ve kabul edilebilir kılmak istiyoruz. Bunun için hem Uluslararası Yumurta Komisyonu hem de Uluslararası Kümes Hayvanları Konseyi tarafından uluslararası hayvan sağlığı kuruluşları ve tüm üye ülkelerimizden Ulusal Veteriner Komisyonlarını Avian Influenza enfeksiyonlarına karşı aşılamayı onaylamaya ikna etmelerini isteyen ortak bir bildiri taslağı hazırladık .”

Avian Influenza aşılaması için cevap bekleyen sorular,

1. Hangi virüs suşları için hangi aşı?
2. Aşılı ve enfekte kuşlar ayırt edilebilir mi?
3. Avian Influenza sürveyans programı hangi önergeleri sağlamalıdır?

Dellaert’in de belirttiği gibi, Avian Influenza enfeksiyonuna karşı aşılama uygulamalarının yapılması önünde çok sayıda engel var. “Elbette teknik sorular var. Hangi virüs suşları için hangi aşı? Aşılı ve enfekte kuşları ayırt edebilir miyiz? Avian Influenza sürveyans programımız hangi yönergeleri sağlamalıdır? Bununla birlikte, çok sayıda araştırma devam ettiği için teknik sorunlar aşılabilir. İlerlemeden önce üstesinden gelinmesi gereken gerçek zorluk ticaret kısıtlamalarıdır. Aşı, ticaret kısıtlamalarına yol açarsa, ihracatçı ülkeler için yeni bir kuş gribi stratejisi uygulamak zor olacaktır.”

Ticaret

Avian Influenza, enfeksiyon korkusu nedeniyle sınırları kapatmak ve yerel pazarları korumak için sıklıkla kullanıldı ve kötüye kullanıldı. Virüs, kanatlı üretimi için küresel bir tehdit haline gelmesine rağmen, bu refleksler hala tehdit oluşturuyor.

Chad Gregory, “İhracatçı ülkeler, olası ticari sonuçlar nedeniyle Kuş Gribi aşılamasına karşı tereddütlü.”

Şu anda Avian Influenza aşısı, ihracat yapmayan bazı ülkelerin alet çantasında. ABD Birleşik Yumurta Üreticileri Başkanı Chad Gregory’nin de dile getirdiği gibi, ihracatçı ülkeler olası sonuçlar nedeniyle tereddütlü . “Yumurta üreticilerimiz, Kuş Gribi salgınının yükünü taşıdıkları için ileriye dönük bir aşılama stratejisini destekliyorlar. Dürüst olmak gerekirse, bu Rus ruleti oyununda Ticari Yumurtacı İşletmeler ölesiye korkuyor. Ancak bana göre ABD Beyaz Et üreticilerimizin aşılamayı bir seçenek olarak görmeleri pek olası değil. Korkuları, yıllık 3-4 milyar dolarlık ihracatta büyük darbe alacakları yönündedir” dedi.

“Aşı, kullanılmayacak kadar değerli bir araç…”

Kanatlı endüstrisi, aşılama konusunda ABD Veteriner Komisyonlarını devreye sokarsa, hükümet yetkililerinin esnek ihracat akışını sağlamak için ithalatçı ülkelerdeki yaklaşık 60 komisyon üyesi Veteriner Hekimleri de ikna etmesi gerekir. Bunun nasıl sonuçlanacağını tahmin etmek zor.” 

Gregory, virüsün 6 ay daha enfeksiyonlara neden olması durumunda tazminat ödemelerinin hükümeti aşılama yönünde zorlayacağını söyledi.

Prof. Dr. Arjan Stegeman, “Mevcut Avian Influenza virüs türü insanlar için tehlikeli değil ama mutasyonlar görüyoruz ve hatta son zamanlarda memelilerde türler arası enfeksiyonlara tanık olduk.”

Avrupalı ​​bakış açısıyla Stegeman, Avrupa’da geleneksel üretim sistemlerine (kapalı kümesler) sahip broyler işletmeleri şimdiden darbe aldığından, broyler endüstrisinin Avian Influenza enfeksiyonları yönünden hiçbir şekilde güvende olmadığı konusunda uyarıyor. Şunu ekliyor: “Kuş gribinin bir halk sağlığı yönü de olduğu için, olduğu yerde durdurulması gerekiyor. Mevcut virüs türü insanlar için tehlikeli değil ama mutasyonlar görüyoruz ve hatta son zamanlarda memelilerde türler arası enfeksiyonlara tanık olduk.”

Aşı, kullanılmayacak kadar değerli bir araçtır. “Mükemmel bir aşımız olmasa bile, yine de değerli olabilir. Yıllar geçtikçe, çeşitli hayvan hastalıkları kusurlu aşılarla kontrol altına alınmıştır. Newcastle hastalığı, şap hastalığı ve Aujeszky hastalığı bunun güzel örnekleridir.”

3 Aşı için deneme araştırmaları devam ediyor.

2022 yılı bitmeden 3 araştırma tesisi, küçük ölçekli bir aşı denemesinin ilk sonuçlarını görmeyi umuyordu. Fransa, İtalya ve Hollanda’da, Avian Influenza aşıları, aşıların enfeksiyona karşı nasıl korudukları ve herhangi bir virüs bulaşması olup olmadığı hakkında bir fikir edinmek için birden fazla aşı kapalı alanlarda test ediliyor. Şimdiye kadar umut verici olmasına rağmen, kontrollü saha denemelerinin devam etmesi ve takip edilmesi gerekiyor ve önümüzdeki yıllarda gerçek aşılama için ufku zorluyor.

Wageningen Biyoveterinerlik Araştırması (WBVR)

3 farklı ilaç firmasının Avian Influenza aşılarını test eden laboratuvarlardan biridir. 

Aşı denemeleri, yumurtacı tavuklarda mevcut H5 virüslerine karşı aşıları test etmek için dizayn edilmiştir. 

Dr. Nancy Beerens, “Avian Influenza aşı denemelerinde, aşıların hastalığın klinik belirtileri üzerindeki etkisini test ediyoruz. Aşıların virüsün yayılmasına karşı etkinliği, çalışmadaki bir diğer önemli parametredir.”

Avian Influenza araştırmacısı Dr. Nancy Beerens, Boerderij internet sitesine yapmış olduğu açıklamada, “Avian Influenza enfeksiyonlarına karşı potansiyel aşılar sahada uygulanmadan önce daha fazla bilgi edinmek gereklidir” dedi.

Avian Influenza Aşı deneme çalışmaları, Hollanda Tarım, Doğa ve Gıda Kalitesi Bakanlığı’nın himayesinde yapılmaktadır. Bu ilk aşı denemesi, WBVR’nin yüksek koruma ünitesindeki hayvan tesislerinde gerçekleştiriliyor. Modern aşılar, 3 farklı ilaç şirketi tarafından geliştirilmektedir.

Test edilen aşılar farklı teknolojilere dayanmaktadır. Beeens yapmış olduğu açıklamada, “Bu denemede, aşıların hastalığın klinik belirtileri üzerindeki etkisini test ediyoruz. Aşıların virüsün yayılmasına karşı etkinliği, çalışmadaki bir diğer önemli parametredir” diyor. “Bu denemede test ettiğimiz yeni aşı türlerinin, virüsün yayılmasına karşı önceki aşılara göre daha iyi koruma sağlamasını bekliyoruz. Spesifik teşhis testleri kullanılarak aşılanmış ve enfekte hayvanlar arasında ayrım yapmak da mümkün” diye sözlerine devam etti.

Birçok Avrupa ülkesi aşılama çalışmalarına başladı. “Bu çalışmaların sonuçları, kanatlı hayvanların aşılanmasına izin verebilecek gelecekteki Avrupa tarım politikası için çok önemlidir.

Aşı zaman alacak

WBVR’deki Avian Influenza aşı araştırmaları, Avian Influenza ile aşılama yoluyla mücadeleyi amaçlayan araştırmanın ilk adımıdır. 

Bu araştırmadan elde edilen bilgiler, saha denemesi gibi gelecekteki araştırmalar için kullanılacaktır. Ne yazık ki kanatlı işletmeleri kısa vadede virüse karşı aşılama yapamayacak. Beerens, “Başarılı olsa bile tek bir denemeyle aşılama noktasında değiliz” diye vurguluyor. Aşıların uzun vadeli koruma sağlayıp sağlamadığını ve aşılamanın günlük kanatlı işletmelerinde uygulamasında nasıl çalıştığını görmek için bir yıl sürecek olan yeni deneme çalışmaları muhtemelen Ocak ayında bir saha denemesi ile yapılacak.

Ek olarak, yeni aşıların (denemedeki 3 aşı dahil) onay için önce üretici tarafından ruhsatlanması gerekecektir. 2022-23 yılı Avian Influenza sezonunda aşı olmanın pratikte mümkün olmadığını söyleyen Beerens, önümüzdeki sezonda (Ekim 2023’ten itibaren) aşılamaya başlamak için her şeyin hazır olacağına dair şüpheleri olduğunu sözlerine ekledi.

Keyifli okumalar dileriz.

Kaynak: Poultry World