Küresel kümes hayvanı pazarı: Ticaretin daha yavaş büyümesi ve fiyatlarda hareketlilik bekleniyor

13 Mart 2025

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim

RaboResearch’ün yakın zamanda yayınlanan Dünya Kümes Hayvancılığı Haritası’na göre, kümes hayvancılığı ticaret akışları, daha yavaş piyasa büyümesi, daha fazla ticaret kısıtlaması, daha yüksek oynaklık ve yeni oyuncuların ortaya çıkması nedeniyle 2018’den bu yana önemli ölçüde değişti.

Brezilya en büyük ihracat yapan ülke

Brezilya, küresel ticaret büyümesinin %90’ını ele geçirdi.

Brezilya, küresel ticaret büyümesinin %90’ını ele geçirerek ana ihracatçı olarak ortaya çıktı; Tayland, Çin, Ukrayna ve Rusya da pazar varlıklarını artırdı. Önümüzdeki yıllarda pazarın, kalıcı fiyat oynaklığı eşliğinde yavaş büyüme yörüngesini sürdürmesi bekleniyor.

Kesintiler kümes hayvancılığı sektörünün büyümesini yavaşlattı

2018 ile 2023 yılları arasında küresel kümes hayvanı eti ticareti mütevazı bir şekilde %8 veya 1 milyon metrik ton büyüdü. Bu yavaş büyüme, talebi ve ticareti etkileyen Covid-19 salgını, kuş gribi ve Afrika Domuz Humması gibi çeşitli aksaklıklara bağlanıyor.

Küresel ekonomik yavaşlama, yüksek yem maliyetleri ve Ukrayna savaşı ve Batılı ülkeler ile Çin arasındaki ticaret sürtüşmeleri gibi jeopolitik gerginlikler, daha da değişken bir ticaret ortamına katkıda bulundu. Gıda güvenliğine yönelik gelişmekte olan pazarlara odaklanma ve sınırlı yeni ihracat pazarı açılışları da büyümeyi yavaşlattı.

Brezilya: Zorlu bir pazarda lider ihracatçı

Nan-Dirk Mulder, “Brezilya’nın başarısı maliyet-rekabet avantajlarından ve ihracat pazarlarının stratejik çeşitlendirilmesinden kaynaklanıyor.“

İthalat hacminde sınırlı artışların olduğu bir pazarda, Brezilya küresel kümes hayvanı ticareti büyümesinin yaklaşık %90’ını ele geçirerek açık ara kazanan olarak öne çıkıyor. RaboResearch Hayvansal Protein Kıdemli Analisti Nan-Dirk Mulder’e göre, Brezilya’nın başarısı maliyet-rekabet avantajlarından ve ihracat pazarlarının stratejik çeşitlendirilmesinden kaynaklanıyor.

Çin, Meksika, Birleşik Krallık ve Filipinler gibi ülkeler ithalatı artırırken, Suudi Arabistan ve Güney Afrika gibi diğerleri gıda güvenliği stratejilerinin uygulanması nedeniyle ithalatı azalttı. Bu arada Tayland, Çin, Ukrayna ve Rusya ihracatlarını artırırken, ABD ve AB’de düşüşler görüldü.

Ülkelere göre ihracat değerinde önemli farklılıklar

32 milyar ABD doları (AB içi ticaret dahil 48 milyar ABD doları) değerindeki küresel kümes hayvanı ticareti, Brezilya, ABD, AB, Tayland ve Çin tarafından domine ediliyor. Brezilya, küresel ticarette değer olarak %30’luk bir payla başı çekerken, onu %16’lık payla ABD ve AB takip ediyor. Brexit, AB-BK ticaret akışını küresel bir akışa dönüştürerek AB’nin pazar payını artırdı. Tayland %13’lük payla dördüncü sırada yer alırken, Çin, Türkiye, Ukrayna ve Rusya en büyük ihracatçıların listesini tamamlıyor.

Daha yüksek fiyatlar tarafından yönlendirilen artan küresel ticaret değeri

Mulder, “2020’den bu yana, küresel kümes hayvanı ticaretinin değeri, öncelikle daha yüksek fiyatlar nedeniyle %20-25 arttı, ticaret hacmi büyümesi ise %6 civarında kaldı” diyor. “Kümes hayvanı ihracat fiyatı, 2004’te 1.400 ABD doları/mt’den bugün 2.400 ABD doları/mt’ye yükseldi.”

İhracat fiyat enflasyonu, daha yüksek üretim maliyetleri, işlenmiş kümes hayvanlarına doğru bir kayma, değişken nakliye maliyetleri ve Brexit gibi faktörler fiyat seviyelerini etkiledi. Tayland, pazar erişimleri nedeniyle ihracat değerinde başı çekerken, onu Çin ve Şili takip ediyor. AB, Brexit’ten faydalanarak sırada. En büyük ihracatçı olmasına rağmen Brezilya, ihracat değerinde orta sıralarda yer alırken, ABD ve Arjantin alt sıralarda yer alıyor.

Piyasa değişimleri potansiyeline sahip yavaş büyüme görünümü

Mulder, “Küresel kümes hayvancılığının önümüzdeki 5 yıl içinde yıllık %1-2 oranında yavaş bir şekilde büyümesini bekliyoruz” diye açıklıyor. “Bu yavaş tempo, Asya, Afrika ve Orta Doğu gibi önemli büyüme pazarlarındaki gıda güvenliği stratejileri tarafından yönlendiriliyor ve bu da büyük ihracatçılara meydan okuyabilir.”

Jeopolitik gerginlikler, ekonomik oynaklık ve kuş gribi gibi hastalıklar ticareti etkilemeye devam edecek. Brezilya’nın pazar payını daha da artırması beklenirken, Tayland ve Çin ihracatı pazar ortalamasının üzerinde büyüyecek. Rusya ve Ukrayna da pazar varlıklarını genişletebilirken, ekonomik koşullar istikrara kavuşursa Arjantin büyük bir ihracatçı olarak yeniden ortaya çıkabilir. Paraguay, Vietnam, Kolombiya ve Güney Afrika gibi yükselen oyuncular küresel ticarette kademeli olarak ivme kazanabilir.

Keyifli okumalar dileriz.