Kanatlı İşletmelerinde Etkili Kemirgen Kontrolü

8 Aralık 2021

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim

Kemirgenler, Salmonella türlerinin taşıyıcısıdır. Bu nedenle halk sağlığı için ciddi bir sorun teşkil etmektedir¹. , kemirgen popülasyonlarında yüzde 0 – 77 arasında değişen enfeksiyon oranları gösterdi.

Kanatlı sürüleri veya kuluçkahaneler, enfekte olmuş tek bir kemirgenin varlığı ile kontamine olabilir, bu durum, besin zincirinin geri kalanı için ciddi bir risk oluşturur. Kemirgenler enfeksiyon tehlikesinin yanı sıra binalara, elektrik hatlarına ve su borularına zarar vererek üretimi ve kârlılığı etkiler. Bu nedenlerle etkili bir kemirgen kontrol programı şarttır.

Kemirgen kontrolü, düşmanınızı tanımakla başlar. Sıçanlar, birkaç yüz bireyden oluşan kolonilerde yaşayan zeki, sosyal hayvanlardır. Bu kemirgenler, özellikle toprağa veya taş yığınları veya çöpler gibi güvenli örtülerin altına girme konusunda güçlü bir eğilime sahiptir ve karanlığın örtüsü altında hareket etmeyi tercih ederler. 100 metreden fazla yayılma alanına sahiptirler ve hızlı ürerler. Sağlıklı bir dişi, her biri 8 – 10 yavru olmak üzere yılda 5 soyu kolayca üretebilir ve yavrular 8 – 12 haftada cinsel olgunluğa ulaşır. Bir popülasyondaki dişilerin üçte biri yılın herhangi bir zamanında gebe kalabilir. Çeviklikleri ve küçük açıklıklardan geçme yetenekleri nedeniyle, onları kümeslerden, yem depolarından ve kuluçkahanelerden uzak tutmak çok zordur. Farelerin yayılma alanı 5 metredir ve sıçanlara göre çok daha dardır. Ancak fareler doğumdan 42 gün sonra cinsel olgunluğa eriştiğinden, popülasyonları sıçanlarınkinden çok daha hızlı büyür. Çok küçük olduklarından örneğin yumurta kutularında çok kolay taşınırlar, fark edilmezler. Bir binaya 6 mm gibi kalem genişliğindeki küçük boşluklardan dahi girebilirler.

Kemirgen istilası, tek bir hayvan bile görmeden hızla gelişebilir, çünkü kemirgenlerin gece aktif olması sebebiyle insanların gözlerinden kolaylıkla kaçabilirler. Gündüz tek bir sıçanın bile görülmesi, büyük bir istilanın var olduğunu gösterir. Kemirgenleri kontrol etmek sürekli dikkat gerektirir. Özellikle Ticari Yumurtacı Çiftlikler, Damızlık Üretim Tessleri ve Kuluçkahaneler gibi daha büyük operasyonlar söz konusu olduğunda kemirgen kontrolünü profesyonel şirketlere vermek gereklidir.

Etkili bir kemirgen kontrol programı için;

1. Önleme – Kemirgenleri uzak tutmak,
2. İzleme – Kemirgen varlığının belirtilerini aramak (hiç kemirgen görmemek, orada olmadıkları anlamına gelmez!).
3. Kontrol – Haşereleri ortadan kaldırmak ve popülasyonların gelişmesini önlemek için kemirgen öldürücülerin kullanılması.

Öneriler

• Yumurtacı İşletmelerin, Damızlık Üretim Tesislerinin ve Kuluçkahanelerin etrafındaki alan temiz ve düzenli tutulmalıdır. Binaların 1 metre yakınında dekoratif amaçlı bitki örtüsü bulundurmaktan kaçınılmalı ve çimler düzenli olarak biçilmelidir.
• Tavuk yemi, kuluçkahane atıkları ve gıda artıkları gibi gıda kaynaklarıyla kemirgenleri çekmeyin.
• Evleri kemirgenlere karşı dayanıklı hale getirin: havalandırma açıklıklarını tel örgü ile kapatın ve kapıların altında açıklık veya boşluk olmadığından emin olun.
• Koşma, bulaşma, dışkı, idrar kokusu, kemiren, ayak izleri, delikler ve yuvalar ve yem kutularından alım gibi kemirgen belirtilerini haftalık aralıklarla izleyin.
• Çekici bir yemle karıştırılmış etkili bir kemirgen öldürücü kullanarak kemirgenleri ortadan kaldırın.
• Kemirgenlerin düzenli olarak geçtiği veya eriştiği özenle seçilmiş noktalara yeterli amaca yönelik yem kutuları yerleştirin.
• Dirençten veya ‘yem utangaçlığından’ kaçınmak için yem kutularından alımı izleyin ve gerektiği gibi kemirgen öldürücü ekleyin veya yenileyin. Tercih edilen ‘yavaş öldüren zehirler’ ile kemirgenler, zehirin bir kısmını birkaç gün boyunca günlük olarak yutmalıdır.
• Dirençten ve ‘utangaçlıktan’ kaçınmak için kemirgen öldürücüyü düzenli aralıklarla değiştirin.
• Kemirgen kontrol programını yürütmek için uzman bir şirket kullanmayı düşünün. Etkili bir kemirgen kontrol programı bilgi, deneyim ve tutarlılık gerektirir.

1. Meerburg ve ark. 2007