İran Beyaz Et Sektörü Toparlanıyor

6 Kasım 2024

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim

Geçtiğimiz yılki üretim kargaşasının ardından İranlı kümes hayvanı çiftçileri üretimi istikrara kavuşturdu ve İran’da ihracat yeniden başladı. Ancak yerel piyasa oyuncularına göre, kümes hayvanı endüstrisini etkileyen sistemsel sorunlar devam ediyor.

Üretim toparlanıyor

Ali Ebrahimi, İran beyaz et üretimi 23 Mart 2024’ten itibaren toparlanmaya başladı.

Goshti Tavuk Yetiştiricileri Ulusal Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ebrahimi, yerel haber ajansı Balag’a yaptığı açıklamada, İran kümes hayvanı üretiminin 23 Mart 2024’ten itibaren 1403 Pers yılında toparlandığını söyledi.

Ebrahimi, geçen yıl İran’ın, iç pazardaki üretimin azalmasıyla oluşan boşluğu doldurmak için tavuk ithalatına başvurmak zorunda kaldığını hatırlattı.

Bu yıl pazarda bir miktar beyaz et üretim fazlası var ve bu da üreticilerin beyaz et ihracatına devam etmesine olanak sağlıyor. İran’ın cari yılda net beyaz et ihracatçısı konumunu yeniden kazandığını ve esas olarak Irak’taki yabancı müşterilere yaklaşık 13.000 ton beyaz et sattığını açıkladı.

Tavuk fiyatları da istikrara kavuştu. Ebrahimi, iç pazardaki beyaz et açığı oluştuğu zamanlarda piliç etinin kg başına fiyatının 30.000 tomana çıktığını, ara sıra 40.000 tomana ulaştığını söyledi. Şimdi, kg başına 25.000 ila 27.000 tomanlık rahat bir seviyede seyrediyor, bu da yaklaşık olarak kg başına 2,5 ABD dolarına eşit, ancak İran mallarının maliyetini uluslararası para biriminde hesaplamak, ulusal döviz kuru sistemi kafa karıştırıcı olduğu için zor.

İran’da şu anda 3 farklı döviz kuru kullanılıyor: Açık piyasa kuru, resmi kur ve Merkez Bankası’nın NİMA kuru.

Beyaz et kıtlığı yok

İran’da geçen yıl yaşanan fiyat artışı nedeniyle piliç eti tüketiminde ciddi bir düşüş yaşandığına dair haberler yer alıyor.

Ebrahimi, İran’ın bu yıl 3 milyon ton beyaz et üretmesinin beklendiğini ve bunun iç talebi tamamen karşılamak için fazlasıyla yeterli olacağını belirtti. Hükümetin etlik piliç yetiştiren üreticilerin faaliyetlerini yeniden canlandırmasına yardımcı olmak için attığı adımları övdü ve ‘devlet politikasından en çok yararlananaların nihai tüketicilerin olduğunu’ belirtti.

Ancak yetkililer, kısa vadeli iyileşmeye rağmen İran beyaz et sektörünün, geçmişte sektörü krize sürükleyen bazı uzun vadeli sorunlarla karşı karşıya olduğu uyarısında bulundu.

Mali sorun

Ali Rızai, “Hükümeti, beyaz et sektörünü olumsuz etkileyen temel sorun olan, ulusal para birimi Riyal’in birden fazla döviz kuruna sahip olması sorununu ele almaya çağırıyoruz.”

Örneğin, Ticaret Odası Tarım Komisyonu Başkanı Muhammed Ali Rızai, hükümeti, beyaz et sektörünü olumsuz etkileyen temel sorun olan, ulusal para birimi Riyal’in birden fazla döviz kuruna sahip olması sorununu ele almaya çağırdı.

Ali Rızai şöyle açıklıyor: “Döviz kurunun aşırı dalgalanmaları, etlik piliç yetiştiren işletmelerin yöneticilerinin gerekli girdileri ve hammaddeleri doğru bir şekilde planlamasını zorlaştırdı. Bu da üretim maliyetlerinde artışa ve tedarik zincirinde istikrarsızlığa yol açıyor.”

Temel zorluk, döviz kurundaki iniş çıkışların, bu alandaki tutarsız hükümet politikasıyla bir araya gelmesiyle, üretim maliyetlerini tahmin etmenin son derece zor bir görev haline gelmesidir. Sonuç olarak, Rezaei yatırımcıların paralarını beyaz et sektörüne yatırmaya istekli olmadıklarını kabul etti.

Rezaei, tek bir ulusal para kurunun sektörün sürdürülebilir kalkınmasının temelini oluşturacağını savundu.

Keyifli okumalar dileriz.