Kanatlı Hayvanlarda Kuluçkalama

30 Mayıs 2022

Yunus Emre Yayla – Veteriner Hekim

Kanatlı sektörünün içinde barındırdığı beyaz et ve yumurta içerdiği yüksek düzeyde protein, karbonhidrat, yağ gibi besin maddeleri ve ekonomikliği sebebiyle insanoğlunun en çok tükettiği gıda ürünüdür. Bu nedenlerden dolayı tüm dünyada ve ülkemizde kanatlı sektörüne olan talep gün geçtikçe artmaktadır.

Yüksek kalitede civciv ve kuluçka randımanı elde edilebilmesi için yumurtanın elde edildiği anaç tavuktan tutunda, yumurtanın depolanması, kuluçka işleminin koşulları, çıkım sonrası bakım ve besleme hepsi önem arz eder.

Yunus Emre Yayla, “Artan talebi karşılamak için hızlı ve seri üretimin beraberinde getirdiği makineleşme, kuluçka makinelerinin ortaya çıkmasına bu nedenle kuluçkalama işleminin daha da bir önem kazanmasını sağlamıştır.”

Yumurtanın elde edilmesi:

Kaliteli çıkımın yolu kaliteli kuluçkalık yumurtadan geçer. Kaliteli yumurtayı ise management kurallarının iyi uygulanmış olduğu anaç sürüler belirler. Örneğin vücut büyüklüğü ile yumurta büyüklüğü arasında pozitif korelasyon vardır. Aşıları düzenli olarak yapılmış PS kümeslerden alınan yumurtaların kuluçka çıkım işlemi sırasında ve sonrasında daha az enfeksiyona bağlı ölüm gerçekleşiyor.

Kaliteli çıkımın yolu kaliteli kuluçkalık yumurtadan geçer. Kaliteli yumurtayı ise management kurallarının iyi uygulanmış olduğu anaç sürüler belirler.

Yumurtanın depolanması:

Yumurta depolanmasındaki en hassas nokta ısı, nem, çevirme işlemi ve havalandırmadır. Bu dört koşulun herhangi birinde oluşan aksaklık canlı gelişimini olumsuz etkiler. Yumurtanın kuluçka makinesine konmasından, civcivlerin ergin birey olmasına kadar geçen süreci sağlıklı ve normal bir şekilde tamamlayabilmesi için bu dört koşula çok dikkat etmek gerekiyor.

a. Isı:

Bir yumurta için fizyolojik gelişimin başladığı sıcaklık derecesi 23,6 C⁰ dır. Depolama sırasında fizyolojik gelişim istemediğimiz için en uygun depolama sıcaklığı 13-18 C⁰ dır.

b. Nem:

Bekleme süresinde genel olarak %60-65 yeterlidir. Lakin deve kuşu yumurtasında bu oran %40’ı geçmemeli, sülün yumurtasında ise %65-70 ‘den aşağı olmamalıdır.

c. Çevirme:

Yumurtayı aldığımız sürü hakkında bilgimiz yok ise depolama sırasında çevirme işlemi yapmamalıyız. Diğer türlü periyodik aralıklarla çevirme işlemi yapılmalıdır.

d. Havalandırma:

Yumurtanın depolandığı ortamdaki oksijen seviyesi % 21 olmalıdır.

Tüm bu koşullar sağlandığında ise;

Tavuk yumurtası 7-10 gün
Bıldırcın yumurtası 1 hafta
Keklik ve sülün yumurtası 2 hafta
Deve kuşu yumurtası 1 hafta
Kaz, ördek yumurtası 3 hafta

süresine kadar dayanabilir.

Depolamadan çıktıktan sonra kuluçkaya koymadan önce ön ısıtma yapabiliyorsak ön ısıtma uygulanmalı eğer yapamıyorsak oda ısısında 3-4 saat bekletmeliyiz.

Kuluçkalama işlemi:

Kuluçka gelişim ve çıkım dönemi olmak üzere iki temel yapıdan oluşur. Farklı tür kanatlılar için kuluçka süreleri aşağıda ifade edilmiştir;

Tavuk 21 gün

Beç tavuğu 28 gün

Keklik – Sülün 23-24 gün

Bıldırcın 17-18 gün

Kaz – Ördek 28-31 gün

Deve kuşu 42 gün

a. Gelişim dönemi:

Kuluçka süresinden 3 gün öncesi Gelişim Süresini verir. Örneğin tavuklar için bu süre 21 günlük çıkımın 3 gün öncesi, 18 gündür.

Gelişim döneminde genel olarak 37,5 C⁰ sıcaklık, % 60 nem, her 90 dakikada bir çevirme işlemi ve gerekli oksijen için havalandırma delikleri bulundurulmalıdır.

b. Çıkım dönemi:

Çıkım süreci tüm kanatlılarda kuluçkanın son 3 günü olarak kabul edilebilir.

Çıkım döneminde çevirme işlemi yapılmamalı, yumurtalar viyolden çıkım sepetine alınmalıdır. Bu dönemde sıcaklık ortalama 37.2 C⁰, nem ise % 65-70 seviyelerinde olmalıdır.

Çıkım sonrası bakım ve besleme:

Çıkım tamamlandıktan sonra uygun ortamlara alınan civcivler için ilk bakım beslemenin doğru yapılması önem arz çünkü ölümler en çok çıkım sonrası ilk bir haftada meydana gelir. Bu dönemde bakım beslemeye ek olarak ilk 10 gündeki yapılması gereken aşılar önem arz eder.

Keyifli okumalar dileriz

Damızlık Besleme ve Sürü Performansına Etkisi’ne yönelik daha fazla konuyu gözden geçirmek isterseniz,