Dünya Kanatlı Pazarı Görünümü: ABD gıda fiyatları yükselmeye devam etti; gıda endeksi Mart ayında %0,4 arttı

28 Mart 2025

Uğraş Kaynarca – Veteriner Hekim

Dünya ProteinPazarı Görünüm Raporları’nı haftalık olarak bilginize sunuyoruz.

Dünya Protein Pazarı Görünüm Raporu – 25.04.2025

Yumurta fiyatları büyük artış gösterdi

Yıl başından bu zaman kadar 30 milyondan fazla yumurta tavuğu itlaf edildi.

Yumurta fiyatları önemli ölçüde arttı. Mart 2025 itibarıyla, bir düzine A Sınıfı büyük yumurtanın ortalama fiyatı Ocak ayındaki 4,95 dolar iken Şubat ayında 5,90 dolara yükseldi ve Mart ayında 6,23 dolar ile yeni bir rekora imza attı. Bu rekor fiyat artışı, bu yılın başlarında 30 milyondan fazla yumurta tavuğunun itlaf edilmesine yol açan kuş gribi salgını gibi faktörlere bağlanıyor.

ABD’nin önde gelen yumurta üreticilerinden olan Cal-Maine Foods yüksek kârlılık elde ettiğini bildirdi.

Mart ayında yeni kuş gribi salgınlarının olmamasına ve toptan yumurta fiyatlarında düşüşe rağmen, perakende yumurta fiyatları özellikle talebin genellikle arttığı Paskalya tatili öncesinde tırmanmaya devam etti. Ayrıca, Cal-Maine Foods gibi büyük yumurta üreticileri önemli kâr artışları bildirdi ve bu da Adalet Bakanlığı’nı sektördeki olası fiyat anlaşmalarını araştırmaya yöneltti.

Perşembe günü Tüketici Fiyat Endeksi’nde bildirilen artış, yumurtaya güvenen tüketicilerin ve işletmelerin hemen rahatlamayacağı anlamına geliyor. Yumurta talebi genellikle Paskalya’dan hemen önce artıyor ve bayram sonuna kadar yüksek seyrediyor. Bu yıl Paskalya, 20 Nisan Pazar günü sona eriyor.

Sektör uzmanları, toptan yumurta fiyatlarının Mart ayında önemli ölçüde düşmesiyle endeksin perakende yumurta fiyatlarındaki düşüşü yansıtmasını bekliyordu.

Dr. Jada Thompson, “Toptan yumurta fiyatlarının ay sonunda düşmeye başladı bu durum da ay fiyat ortalamasının düşmesine yeterli zaman veremedi.”

Arkansas Üniversitesi Tarım Ekonomisti Dr. Jada Thompson, toptan yumurta fiyatlarının Mart ortasına kadar düşük seyretmediğini, bu nedenle fiyatlar ay sonunda düşmeye başlasa bile ay fiyat ortalamasının düşmesi için yeterli zaman vermediğini söyledi. Ayrıca, marketler düşük fiyatlı yumurta alımı yapabilmek için yüksek fiyattan alım yaptıkları eski stoklarının tükenmesini beklediler.

Kuş gribinin etkisi

Ocak ve Şubat aylarında hastalığın yayılmasını önlemek için 30 milyondan fazla yumurta tavuğunun öldürülmesinin ardından kuş gribi salgınları fiyat artışlarının başlıca nedeni olarak gösterildi. Mart ayında ticari yumurta üretiminde yer almayan 2,1 milyon kanatlı hayvan itlaf edildi.

Sonbahar salgınları yaşayan çiftlikler, kümesleri dezenfekte edip yeni sürüler yetiştirdikten sonra yumurta üretimini yeniden başlatmak için çalışıyorlar. Tavukların yumurtlamaya başlamadan önce yaklaşık altı aylık yaşa ulaşması gerekiyor. Thompson, bu çiftliklerin üretime düşünüldüğü kadar çabuk geri dönmediğini söyledi. ABD Tarım Bakanlığı’nın son rakamlarına göre, 1 Mart itibarıyla ülke çapında yumurtlayan tavuk sayısı yalnızca yaklaşık 285 milyon adet düzeyine geriledi. Bu sayı 1 Şubat’ta 293 milyon adeti buluyordu. Salgından önce sürü sayısı 315 milyon adet düzeyinden fazlaydı.

Başkan Donald Trump, USDA’nın son haftalarda bildirdiği düşük toptan yumurta fiyatlarından pay almaya çalıştı. Uzmanlar, Başkanın kuş gribiyle mücadele planının, yumurta çiftçilerinin virüse karşı savunmalarını güçlendirmeye odaklanarak daha uzun vadeli bir destek programı açıklamasının daha olası olduğunu söylüyor.

Dr. Jada Thompson, “Yumurta fiyatlarının yüksek seyri herkes için bir kayıp. Hepimiz yumurta fiyatlarının düşmesini istiyoruz.”

Dr. Jada Thompson, “Yumurta fiyatlarının düşmesini bekleyen birçok insan var çünkü bunu bir kazanç olarak adlandırmak istiyorlar. Bence bu herkes için bir kayıp. Hepimiz yumurta fiyatlarının düşmesini istiyoruz.”

Trump ve Başkan Yardımcısı JD Vance, Trump’ın gümrük vergilerinin çoğunun yürürlüğe girmesinden önce geçen ay enflasyondaki genel düşüşü duyurmuşlardı. Bu vergiler, yumurta fiyatlarını doğrudan etkilememişti.

Donald Trump, “Paskalyada yumurta rulosunun yapımında her yıl olduğu gibi bu yıl da gerçek yumurta kullanılacak.”

Donald Trump, bu haftanın başlarında, yüksek fiyatlara rağmen yıllık Beyaz Saray yumurta rulosunun yapımında her yıl olduğu gibi bu yıl da gerçek yumurta kullanılacağını söyledi. Yumurta çiftçileri etkinlik için her yıl 30.000’den fazla yumurta bağışlıyor.

Ancak bazı tüketiciler, yüksek fiyatlardan kaçınmak adına Paskalya’da renklendirmek için plastik yumurtalara yöneliyor.

Ülke genelinde yumurta fiyatları

Binlerce mağazadaki fiyatları takip eden bir piyasa araştırma şirketi olan Datasembly’ye göre ABD yumurta fiyatları Mart ortasında düşmeye başladı. Datasembly, yumurtaların 16 Mart’ta başlayan haftada düzine başına ortalama 5,98 dolar olduğunu ve 30 Mart’ta başlayan haftada 5,51 dolara düştüğünü söyledi.

Ancak fiyatlar ülke genelinde, son kuş gribi salgınlarının nerede yaşandığına ve yumurtaların kafessiz yetiştirilmesini gerektiren bazı eyalet yasalarına bağlı olarak büyük farklılıklar gösteriyor.

Perşembe günü San Francisco şehir merkezindeki bir Safeway’de kafessiz üretilen yumurtalar düzine başına 9,99 dolardı. Denver’daki bir Safeway’de aynı kafessiz üretilen yumurtalar düzine başına 6,69 dolardı.

En düşük fiyat: Yumurtaların kafessiz üretilmesini olmasını gerektirmeyen Washington DC’de, bir düzine yumurtanın yerel bir Safeway’de 5,29 dolara kadar ucuza gittiğini görüyoruz. Ülkenin diğer tarafında, Walmart, Nebraska, Omaha’da düzine başına 4,97 dolara yumurta satıyor.

Yumurta fiyatlarının bu baharın ilerleyen dönemlerinde daha da düşmesi bekleniyor, ancak son rakamlar, ülkenin yumurta ihtiyacının %20’sini sağlayan Cal-Maine Foods ve diğer büyük yumurta üreticilerine yönelik denetimleri artırabilir.

Bu haftanın başlarında Cal-Maine, yumurta fiyat artışlarını inceleyen ABD Adalet Bakanlığı’nın antitröst bölümü tarafından soruşturulduğunu kabul etti. Cal-Maine soruşturmaya işbirliği yaptığını söyledi.

Cal-Maine Food, “Yüksek seyreden yumurta fiyatları nedeniyle gelirlerimiz neredeyse iki katına çıkarak 1,42 milyar dolara ulaştı.”

1 Mart’ta sona eren en son çeyreğinde Cal-Maine, net gelirinin bir yıl önceki aynı döneme kıyasla üç katından fazla artarak 508,5 milyon dolara çıktığını bildirdi. Şirket, büyük ölçüde daha yüksek seyreden yumurta fiyatları nedeniyle gelirinin neredeyse iki katına çıkarak 1,42 milyar dolara ulaştığını söyledi.

Mevcut kuş gribi salgını başladığından beri, çoğu yumurta tavuğu olan 168 milyondan fazla kuş itlaf edildi. Bir kuş hastalandığında, kuş gribinin yayılmasını önlemek için tüm sürü öldürülür. Bu, yumurta tedarikini etkileyebilir çünkü büyük yumurta çiftliklerinde milyonlarca kuş bulunabilir.

Hastalığın kontrolü zordur çünkü kuş gribi virüsünü taşıyan yabani kuşların dışkıları yoluyla kolayca yayılır. Kuş gribi süt sığırları da dahil olmak üzere diğer hayvanları da etkilemiştir.

ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu’na göre, yumurta fiyatları düzine başına 4,95 dolara ulaşarak rekor kırdıktan bir ay sonra Şubat ayında 5,90 dolara çıktı. Ancak alışveriş yapanlar bazı yerlerde bundan çok daha yüksek fiyatlarla karşılaştı; Kaliforniya’da düzine başına fiyat bazı mağazalarda 12 doları aştı.

Salgının başlarında yumurta fiyatları Ocak 2023’te 4,82 dolara yükseldi ve ardından Ağustos 2023’te düzine başına 2,04 dolara kadar düştü. Genel olarak fiyatlar o zamandan beri istikrarlı bir şekilde artış gösterdi.

Keyifli okumalar dileriz.